Τα προβλήματα αυτά –όπως προκύπτει από τη συζήτηση και αποδεικνύεται από τα αναλυτικά στοιχεία που μας διέθεσε το Επικουρικό Κεφάλαιο και παραθέτουμε– εντοπίζονται στις υπό εκκαθάριση εταιρείες, οι οποίες έχουν δημιουργήσει στον οργανισμό έλλειμμα 1 δις ευρώ.
Παρόλα αυτά, ο κ. Ζορμπάς επ’ ουδενί δεν συμμερίζεται απόψεις που θέλουν το Επικουρικό να πρέπει να απαλλαγεί από τις ζημιές που αφορούν εταιρείες που ανακλήθηκε η άδειά τους. Αντίθετα, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, τονίζει τον κοινωνικό ρόλο που επιτελεί το Επικουρικό Κεφάλαιο, καθώς και την ανάγκη διαφύλαξης με κάθε τρόπο της επικουρικότητάς του. Ο ίδιος προτείνει ως λύση, που θα καλύπτει, όπως λέει, «την κοινωνία των περισσοτέρων» και θα βγάλει το Επικουρικό από το αδιέξοδο, αυτό να πληρώνει ζημιές μέχρι 100.000 ευρώ και οι υπόλοιπες να πηγαίνουν στην εκκαθάριση.
Συνέντευξη στη Δήμητρα Καζάντζα
Κύριε Ζορμπά, το Επικουρικό Κεφάλαιο ανέκαθεν αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, στην παρούσα φάση όμως φαίνεται να έχει περιέλθει σε αδιέξοδο. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Δ.Ζ.: Εκείνο που θέλω, καταρχάς, να διευκρινίσω είναι ότι τα προβλήματα αυτά δεν ανάγονται στο παρελθόν και στις διοικήσεις του Επικουρικού. Οφείλονται στο ότι έκλεισαν 6 εταιρείες με 1,5 εκατ. οχήματα και ήρθαν στο Επικουρικό 243.000 ζημιές. Πολλές από αυτές τις ζημιές ήρθαν με αμεσότητα πληρωμής, αφού η δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων των παραπάνω εταιρειών, μήνες πριν την ανάκλησή τους, τις είχε αναγκάσει είτε να κάνουν μία άτυπη παύση πληρωμών ή να οδηγήσουν πολλές υποθέσεις στο δικαστήριο. Ανάλογα φαινόμενα δεν είχαμε αντιμετωπίσει στο παρελθόν, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να κληθούμε να πληρώσουμε τέτοιον όγκο ζημιών.
Αυτή τη στιγμή οι εκκρεμείς ζημιές ανέρχονται σε 600 εκατ. ευρώ, ενώ τα έσοδά μας μόλις φτάνουν τα 70 εκατ. ευρώ. Ήδη ζημιές 50 εκατ. ευρώ έχουν μεταφερθεί στην επόμενη χρονιά και έχουν δοθεί ημερομηνίες πληρωμής για του χρόνου τον Οκτώβριο.
Αν μάλιστα, λόγω του Solvency II κλείσουν και άλλες ασφαλιστικές εταιρείες, τα προβλήματά του θα ενταθούν. Τα στοιχεία που σας ανέφερα προηγουμένως αφορούν στις ανακλήσεις που ήδη αντιμετωπίζουμε. Καταλαβαίνετε τι θα γίνει, αν υπάρξει και άλλη ανάκληση.
Πιστεύετε, δηλαδή, ότι θα υπάρξουν και άλλες ανακλήσεις;
Δ.Ζ.: Δεν συμμερίζομαι την απαισιοδοξία που επικρατεί. Η ΕΠΕΙΑ έκανε καλή δουλειά και όσες εταιρείες έπρεπε να κλείσει τις έκλεισε. Η ΤτΕ μέσα από το σύστημα της επιτροπείας θέλω να πιστεύω ότι δεν θα προχωράει πολύ εύκολα σε ανακλήσεις. Πιστεύω, επίσης, ότι όλοι θα καταλάβουν ότι –εφόσον δεν παραταθεί η εφαρμογή του Solvency II– θα πρέπει άμεσα να αναζητήσουν μία στρατηγική συμμαχία, να προχωρήσουν σε εξαγορές ή σε συγχωνεύσεις. Είναι άδικο και για τους υπαλλήλους και για τους καταναλωτές και για το Επικουρικό να πληγωνόμαστε όλοι μέσα από την εύκολη λύση να κλείνει μια εταιρεία.
Επομένως, το πρόβλημα εντοπίζεται στις υπό εκκαθάριση εταιρείες…
Δ.Ζ.: Γεγονός είναι ότι από το ’95 μέχρι σήμερα έχουμε παραλάβει από τις εταιρείες που έκλεισαν μόνο 51 εκατ. και έχουμε πληρώσει 1 δις. Δεν σας κρύβω ότι έχω σκεφτεί πολλές φορές ότι θα ήταν προτιμότερο να πληρώναμε το άνοιγμα κάποιων εταιρειών, όπως παράδειγμα της “Σκούρτης” που ήταν μόλις 2-3 εκατ., παρά να κλείσει η εταιρεία και να έρθουν οι ζημιές της στο Επικουρικό.
Γιατί δυστυχώς, στη χώρα μας συμβαίνει το εξής πρωτοφανές: το Επικουρικό Κεφάλαιο υποτίθεται ότι παραλαμβάνει τις εκκρεμείς ζημιές και την ασφαλιστική τοποθέτηση του κλάδου αυτοκινήτου και έρχεται ως ο συνεχιστής της εταιρείας που ανακλήθηκε η άδειά της. Σ’ αυτή την ασφαλιστική τοποθέτηση, όμως, έρχεται τρίτο σε προτεραιότητα. Προηγούνται οι εργαζόμενοι και τα έξοδα εκκαθάρισης και ό,τι περισσέψει περιέρχεται σ’ εμάς. Και, βεβαίως, για τους εργαζόμενους δεν έχω καμία αντίρρηση να αποζημιώνονται άμεσα. Αν και θεωρώ πως οι εταιρείες θα έπρεπε να σχηματίζουν γι’ αυτούς ένα ειδικό αποθεματικό –εμείς αυτό κάνουμε στη Συνεταιριστική – και η ασφαλιστική τοποθέτηση να αφορά αποκλειστικά τους ασφαλισμένους.
Να υποθέσω ότι συμμερίζεστε την άποψη να απαλλαγεί το Επικουρικό από την κάλυψη των ζημιών των υπό εκκαθάριση εταιρειών; Δημοσιεύματα ήθελαν τις ασφαλιστικές εταιρείες να επιθυμούν κάτι τέτοιο…
Δ.Ζ.: Σε καμία περίπτωση. Ας μην ξεχνάμε ότι το Επικουρικό δημιουργήθηκε για να καλύπτει τις ζημιές από ανασφάλιστα και άγνωστα οχήματα, όμως, η πολιτεία –και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο– έδωσε μια μεγαλύτερη έμφαση στην επικουρικότητα, καλύπτοντας και τους πελάτες των εταιρειών που ανακλήθηκε η άδειά τους. Αν θέλουμε, λοιπόν, να δούμε το θέμα ιστορικά αλλά και τους λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία του Επικουρικού, η επικουρικότητα ήταν το κύριο στοιχείο και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει αυτό να αλλάξει. Πρέπει, όμως, να αλλάξει ριζικά ο τρόπος των εκκαθαρίσεων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο-τρεις εναλλακτικές προτάσεις. Κατ’ εμέ, το πιο βασικό είναι τα χρήματα από την ασφαλιστική τοποθέτηση που αφορούν ζημιές και μόνο ζημιές να δίνονται στον οργανισμό που θα κληθεί να τις πληρώσει. Στην προκειμένη περίπτωση, τα ποσά της ασφαλιστικής τοποθέτησης που αφορούν στον κλάδο αυτοκινήτου θα έπρεπε να περιέρχονται στα χέρια του Επικουρικού 100% και να διατίθενται για τις ζημιές και όχι οι καταναλωτές να καλούνται να πληρώσουν ξανά αυτά που ήδη τους οφείλει η εταιρεία που έκλεισε.
Ο χρόνος εκκαθάρισης είναι ένα θέμα που επίσης πρέπει να δούμε. Είναι γεγονός ότι ελάχιστες εκκαθαρίσεις έχουν ολοκληρωθεί. Τις περισσότερες φορές αυτές διαρκούν 10 και 20 χρόνια, με αποτέλεσμα να καταλήγει να μη μένει σχεδόν τίποτα. Θα πρέπει να υπάρχει τετελεσμένος χρόνος και η εκκαθάριση να ολοκληρώνεται σε δύο-τρία χρόνια το πολύ. Και σήμερα υπάρχει άτυπα κάτι που μιλάει για 5ετία, αλλά δείτε τι γίνεται. Μόλις φτάνουμε στην 5ετία και επειδή υπάρχουν εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις, επικαλούνται αυτές τις υποθέσεις –φυσιολογικά και νόμιμα, δεν λέω ότι το κάνουν παράνομα– και η εκκαθάριση συνεχίζεται.
Μια άλλη πρόταση είναι να δημιουργηθεί ένας ανεξάρτητος οργανισμός εκκαθαρίσεων, ο οποίος θα αναλάβει και τον κλάδο αυτοκινήτου και τους κλάδους Ζημιών. Είναι δύσκολο, όμως. Κατ’ αρχάς, απαιτούνται σημαντικές αλλαγές στο πτωχευτικό δίκαιο της χώρας μας, αφού το δίκαιο της εκκαθάρισης στηρίζεται στο πτωχευτικό δίκαιο. Φαντάζομαι ότι οι εισηγήσεις παλαιότερα της Επιτροπής Αγγελίδη εκεί μάλλον κόλλησαν.
Γι’ αυτό αιτούμεθα, τουλάχιστον, να μεταφερθεί στο Επικουρικό μόνο η εκκαθάριση του κλάδου αυτοκίνητου. Αλλά αν πρόκειται, βεβαίως, να διευκολυνθεί η κατάσταση και να μην έχουμε δύο εκκαθαρίσεις, δεν υπάρχει πρόβλημα να έρθει όλη η εκκαθάριση των Γενικών Ασφαλίσεων. Διαθέτουμε και την οργάνωση και τη νομική υπηρεσία που απαιτείται.
Παρόλα αυτά το Επικουρικό δείχνει να έχει ένα γενικότερο πρόβλημα είσπραξης των εσόδων του. Τα δικαιώματα επανεισπράξεων, για παράδειγμα, ανέρχονται σχεδόν στο ποσό του δανείου που ζητάτε…
Δ.Ζ.: Οι υπηρεσίες του Επικουρικού έχουν οργανωθεί και κάνουν τη δουλειά τους με τον πλέον καλύτερο τρόπο. η καταβολή μάλιστα των επανεισπράξεων γίνεται απευθείας στο επικουρικό, για να μην υπάρχουν φαινόμενα εμπλοκής δικηγόρων κ.ά., αλλά δυστυχώς αντιμετωπίζουμε πολλές δυσκολίες. Όλα τα προηγούμενα χρόνια επανεισπράχθηκε ένα πολύ μικρό ποσό. Τα δικαιώματα επανεισπράξεων ανέρχονται αυτή τη στιγμή σε 143 εκατ. και ο δείκτης τους μόλις σε 1,18%. Η δυσκολία αυτή οφείλεται πρώτον στο ότι πολλοί φάκελοι δεν ήταν λογικά χαρακτηρισμένοι ως επανεισπράξιμοι, από τις εταιρείες των οποίων ανακλήθηκε η άδεια. Δεύτερον, γιατί βρίσκεις τον άνθρωπο από τον οποίο πρέπει να πάρεις τα χρήματα και δεν έχει ούτε χρήματα ούτε άλλη περιουσία, οπότε ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος. Σε πολλές περιπτώσεις, επειδή δεν υπάρχει ενιαία περιουσιακή απεικόνιση, η περιουσία είναι διασκορπισμένη σε διαφορετικά υποθηκοφυλακεία-κτηματολόγια, δεν μπορεί εύκολα να ελεγχθεί αυτή και να απαιτηθούν από κει τα χρήματα που οφείλονται. Αλλά κι αν αυτό γίνει, σκοντάφτουμε στην αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Απώλεια εσόδων έχετε και από τα ανασφάλιστα οχήματα. Πώς το χειρίζεστε και πώς σχολιάζετε πρωτοβουλίες που έχουν κατατεθεί για τον έλεγχο και εντοπισμό τους;
Δ.Ζ.: Διαβάζω τελευταία για πολύ φιλόδοξα σχέδια από διάφορους επενδυτές. Σεβαστή η πρωτοβουλία του καθενός. Ως Επικουρικό πρέπει να κοιτάξουμε τα του οίκου μας και έχουμε βρει μια λύση πιο απλή και με πολύ μικρότερο κόστος, που δεν θα ξεπεράσει τις 60.000 ευρώ.
Αναφέρομαι στο Κέντρο Πληροφοριών, το οποίο λειτουργούσε μέχρι σήμερα στην ΕΠΕΙΑ και από 1η Δεκεμβρίου μεταφέρεται, μετά από αίτημά μας, στο Επικουρικό.
Έχει ολοκληρωθεί ήδη το 80% της προετοιμασίας του και μέχρι το Πάσχα θα είμαστε έτοιμοι να το λειτουργήσουμε. Σε πρώτη φάση, οι εταιρείες θα μας ενημερώσουν για το ήδη υπάρχον χαρτοφυλάκιό τους και στη συνέχεια σε πραγματικό χρόνο θα μας ενημερώνουν για όλα τα ασφαλιστήρια και τις πρόσθετες πράξεις που συνάπτουν καθώς και για τις ακυρώσεις. Αντίστοιχα, και τα Υπουργεία Μεταφορών και Δημοσίας Τάξης για τα κυκλοφορούντα οχήματα. Έτσι θα έχουμε δύο βάσεις δεδομένων οι οποίες θα διασταυρώνονται και θα μπορούμε να εντοπίζουμε τα ανασφάλιστα οχήματα. Από κει και έπειτα θα δώσουμε την κατάσταση των ανασφάλιστων στην πολιτεία για να κινήσει τη διαδικασία της είσπραξης των προστίμων.
Δυστυχώς, αντί να μπορούμε να ασχοληθούμε μόνο με αυτά, έχουμε να αντιμετωπίσουμε το άνοιγμα.
Για να επανέλθουμε σε αυτό. Τι λύσεις εξετάζετε για να το αντιμετωπίσετε;
Δ.Ζ.: Ο δανεισμός είναι η λύση για να αντιμετωπίσουμε τις άμεσες ανάγκες. Είναι κάτι που στην ιστορία του Επικουρικού έχει γίνει ήδη δύο φορές. Η προσπάθειά μας να αντλήσουμε το ποσό των 150 εκατ. ευρώ από τις διεθνείς αγορές δεν τελεσφόρησε, γεγονός, όμως, που –πρέπει να διευκρινίσω– δεν είχε να κάνει τόσο με το ίδιο το Επικουρικό όσο με τη γενικότερη κατάσταση της χώρας μας. Στο εσωτερικό η διεργασία βρίσκεται σε εξέλιξη, καθώς έχουμε απευθυνθεί σε όλες τις ελληνικές τράπεζες για την έκδοση κοινοπρακτικού δανείου.
Αν δεν ευοδωθεί, εξετάζουμε την περίπτωση, να προχωρήσουμε στην έκδοση ενός ομολογιακού δανείου.
Από κει και πέρα έχουν προταθεί διάφορες λύσεις. Μια από αυτές είναι ο διπλασιασμός των εισφορών. Δεδομένης όμως της αύξησης που θα προκύψει στα ασφάλιστρα λόγω της αύξησης των ορίων αποζημίωσης για σωματικές βλάβες, μια αύξηση και της εισφοράς θα ήταν δυσβάστακτη. Η απαλλαγή, που επίσης έχει προταθεί, θα πιάσει τον μικρο-καταναλωτή, αυτόν που θα κάνει τη μικρή ζημιά. Θεωρούμε ότι θα ήταν άδικο να αιτηθούμε την απαλλαγή και να αφαιρούμε 500 ευρώ από αυτόν που έχει να λαμβάνει 800. Έτσι ο θεσμός της επικουρικότητας μειώνεται. Δεν το αποκλείουμε ως μέτρο, αλλά δεν το θέλουμε κιόλας.
Βεβαίως, υπάρχουν και οι πιο μακροπρόθεσμες λύσεις, όπως η αλλαγή στον τρόπο εκκαθάρισης που σας προανέφερα, αλλά και το θέμα της αντικειμενικοποίησης των ζημιών, όμως και τα δύο, αν και η στάση της Πολιτείας είναι θετική, είναι ζητήματα που δεν μπορούν να λυθούν από τη μια στιγμή στην άλλη.
Οπότε, εφόσον τα έσοδα δεν επαρκούν, αντιμετωπίζετε προβλήματα στην εξασφάλιση δανείου, και τόσο οι αλλαγές στην εκκαθάριση όσο και η αντικειμενικοποίηση των ζημιών απαιτούν χρόνο, τι θα προτείνατε;
Δ.Ζ.: Αν θέλουμε να διατηρήσουμε το Επικουρικό και να διαφυλάξουμε την επικουρικότητα και εφόσον δεν αλλάξουν κάποια πράγματα στην εκκαθάριση ή δεν υπάρξει αντικειμενικοποίηση, πρέπει να αγκαλιάσουμε, άμεσα, μέτρα που θα καλύπτουν τη μάζα. Προτείνω, λοιπόν, το Επικουρικό να καλύπτει ζημιές μέχρι 100.000, που πιάνει την κοινωνία των περισσοτέρων, και οι υπόλοιπες να πηγαίνουν στην εκκαθάριση.
Γιατί αυτή τη στιγμή έχουμε (σύμφωνα με στοιχεία της 31/10/2010), 144.500 εκκρεμείς ζημιές που ανέρχονται σε 697 εκατ. ευρώ. Από αυτές, οι 1.558 ζημιές αφορούν ποσά πάνω από 100 χιλιάδες και αντιστοιχούν συνολικά σε πάνω από 350 εκατ. ευρώ.
Είναι άδικο να καταρρεύσει το Επικουρικό ή να διπλασιαστούν οι εισφορές και να επιβαρυνθούν 4,5 εκατ. καταναλωτές για να καλυφθούν 1.500 άτομα. Κάτι τέτοιο θα ήταν αντικοινωνικό.
Βάζοντας, λοιπόν, ένα πλαφόν στις αποζημιώσεις, το Επικουρικό διατηρεί πλήρως την επικουρικότητά του, εφόσον καλύπτουμε το 98,5% των αποζημιωμένων και αποφεύγουμε και κάποιους επιτήδειους.
Γιατί συμβαίνει και το εξής: έρευνα, που έγινε παλιότερα από το Επικουρικό, έχει αποδείξει ότι εν πολλοίς οι αποζημιώσεις για μεγάλες ζημιές τις περισσότερες φορές δεν καταλήγουν στον καταναλωτή. Τι γίνεται στη διαδρομή; Υποθέτουμε πολλά πράγματα αλλά για λόγους προσοχής του λόγου δεν μπορώ να τα πω. Παλιά είχαν σταλθεί σημειώματα σε καταναλωτές για να επιβεβαιώσουν ότι παρέλαβαν την αποζημίωση που φαινόταν στα αρχεία του Επικουρικού ότι είχαν εισπράξει και είτε δεν είχε φτάσει τίποτα στα χέρια τους είτε είχαν παραλάβει ένα πολύ μικρό ποσό. Είναι άδικο εμείς να καλούμαστε να πληρώσουμε 500 χιλ. αποζημίωση και στον καταναλωτή να φτάνουν 50.000.
Αν υιοθετηθεί, λοιπόν, αυτή η λύση, τα πράγματα αλλάζουν σημαντικά. Όταν δάνειο δεν μπορείς να πάρεις, όταν το πτωχευτικό δίκαιο σε οδηγεί στην 20ετία, όταν δεν υπάρχει αντικειμενικότητα στις αποζημιώσεις, με 70 εκατ. έσοδα να καλύψεις 600 εκατ. είναι ακατόρθωτο.
Κύριε Ζορμπά, υπό αυτές τις συνθήκες, κινδυνεύει το Επικουρικό να πτωχεύσει;
Δ.Ζ.: Περίπτωση πτώχευσης δεν υπάρχει. Το Επικουρικό είναι σε απελπιστική κατάσταση, αλλά βάσει της νομοθεσίας –είναι ΝΠΙΔ– δεν μπορεί να πτωχεύσει. Αλλά και δεν επιτρέπεται να πτωχεύσει, γιατί επιτελεί ένα κοινωνικό έργο.
Οι λύσεις που προτείνονται είναι αρκετές, η Πολιτεία, που είναι υπεύθυνη γι’ αυτό, πρέπει να σκύψει πάνω από το πρόβλημα και να το αντιμετωπίσει, χωρίς όμως να αναλωθούμε πάλι σε ατέρμονες συζητήσεις.
