Πηγή: Munich Re
Η οικονομία δεν κινείται σε ευθεία γραμμή. Ούτε και η ασφάλιση. Στην πραγματικότητα, οι ενέργειες του ασφαλιστικού κλάδου έχουν συχνά οξύνει τις διακυμάνσεις στην αγορά, αντί να τις μετριάσουν. Εποπτικές αρχές, επενδυτές και οργανισμοί αξιολόγησης επιβάλλουν όρια στο τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν οι ασφαλιστικές εταιρίες. Και δικαίως. Μόνον όσοι αξιολογούν τους κινδύνους επακριβώς μπορούν να δημιουργήσουν βιώσιμη αξία. Η περιήγηση μέσα από τον ασφαλιστικό κύκλο αποτελεί λεπτή τέχνη που απαιτεί λεπτομερή παρακολούθηση, εξελιγμένα εργαλεία τιμολόγησης, σιδηρά πειθαρχία και ευέλικτη κεφαλαιακή διαχείριση.
Η κυκλικότητα στους κλάδους περιουσίας/ζημιών αποτελεί πολύ μεγάλη πρόκληση για τον ασφαλιστικό κλάδο και η επιλογή της σωστής στρατηγικής για την αντίστοιχη τιμή είναι βασικός παράγοντας για τη διασφάλιση της μακροχρόνιας επιτυχίας. Η ενεργή διαχείριση αυτής της κυκλικότητας από πλευράς όλων των φορέων της αγοράς βοηθάει στην ελαχιστοποίηση της αστάθειας στην αγορά.
Oι διακυμάνσεις στις τιμές και τους όρους και –με κάποια καθυστέρηση– στην κερδοφορία των αναληφθεισών εργασιών είναι θεμελιώδη χαρακτηριστικά του κλάδου μας. Ωστόσο, αυτό δεν αφορά μόνο τους αντασφαλιστές: εξίσου επηρεάζονται τόσο οι κάτοχοι των συμβολαίων όσο και οι ασφαλιστικές εταιρίες, όπως μας δείχνουν τα παραδείγματα βιομηχανικών πυρκαγιών και ασφάλισης αυτοκινήτου. Όπως σε κάθε οικονομικό κύκλο, διακυμάνσεις εμφανίζονται λόγω ανισορροπιών στην προσφορά και τη ζήτηση.
Σημαντικοί τυχαίοι παράγοντες της κυκλικότητας αυτής είναι οι (φυσικές) καταστροφές και ο αρνητικός τους αντίκτυπος στην ικανότητα (capacity). έψηλές επιβαρύνσεις απαιτήσεων πλήττουν την κεφαλαιακή βάση μιας ασφαλιστικής εταιρίας, καθώς και την ικανότητα ανάληψης κινδύνων. Μερικές φορές, κάτι που προέκυψε από την εμπειρία του τυφώνα Κατρίνα, μπορεί να γίνει αναπροσαρμογή των μοντέλων και της αξιολόγησης των κινδύνων μετά από τέτοια συμβάντα, γεγονός το οποίο προκαλεί διακυμάνσεις στη διαθέσιμη ικανότητα της αγοράς, ιδιαίτερα στην ικανότητα που υπάρχει για καιροσκοπικούς λόγους.
Οι κύκλοι δεν είναι συγχρονισμένοι
Ακόμα και οι ίδιες οι ασφαλιστικές εταιρίες μπορεί να προκαλέσουν διακυμάνσεις. Πρώτον, στην περίπτωση ευνοϊκού κλίματος στην κεφαλαιαγορά όπου τα αποκομιζόμενα υψηλά έσοδα μπορεί να τις παρασύρουν στο να αναλάβουν εργασίες χαμηλότερης ποιότητας, εστιάζοντας στη διεύρυνση του μεριδίου αγοράς –το λεγόμενο cash flow underwriting. Δεύτερον, ο ασφαλιστικός κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα σχεδόν μοναδικό πρόβλημα, ότι, δηλαδή, το πραγματικό κόστος της “προστασίας του προϊόντος από τον κίνδυνο” παρουσιάζεται μόνο εκ των υστέρων. Συνεπώς, η “σωστή” τιμή είναι αντικείμενο έντονης αβεβαιότητας, η οποία στο παρελθόν έχει οδηγήσει σε λάθη, τόσο στον προσδιορισμό της τιμής όσο και στις προσφερόμενες ικανότητες. Η τιμολόγηση με βάση την παρελθούσα εμπειρία απαιτήσεων έχει οδηγήσει σε συστηματικά σφάλματα και έχει προκαλέσει κυκλικά μοντέλα. Οι επιπτώσεις της ανεπαρκούς δυνατότητας προσδιορισμού της τιμής πάντα αργούν να εμφανιστούν και μία από τις εκφάνσεις τους είναι η ενίσχυση των αποθεματικών για τις εργασίες ευθύνης που αναλαμβάνονται σε φάσεις ήπιας αγοράς.
Και ενώ η επίδραση υποκείμενων παραμέτρων, όπως η κεφαλαιακή δύναμη, τείνει να εκτείνεται πέραν των ορίων των ατομικών κλάδων ασφάλισης, οι κύκλοι της αγοράς δεν εμφανίζονται συγχρονισμένα σε όλους τους τομείς. Συνεπώς, τυχόν ανάλυση ενός κύκλου, μία δεδομένη στιγμή, θα δείξει μία εντελώς διαφορετική εικόνα για τις διάφορες περιοχές ή/και τις κατηγορίες ασφάλισης. Έτσι συνιστάται ευρεία διαφοροποίηση, καθώς αυτή διασφαλίζει ότι οι εργασίες, συνολικά, είναι πολύ λιγότερο ευάλωτες στις διακυμάνσεις των ατομικών κλάδων και προσφέρει στους παγκόσμιους παίκτες της αγοράς, που έχουν ευρεία δραστηριοποίηση, ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Πού βρισκόμαστε σήμερα στον κύκλο της αντασφάλισης;
Μετά από μια χρονιά με σχετικά χαμηλές απώλειες (ιδιαίτερα αναφορικά με φυσικές καταστροφές) που οδήγησε σε καλά αποτελέσματα και περαιτέρω ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης των αντασφαλιστριών εταιριών, το ότι οι τιμές δέχονται πιέσεις δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη. Εντούτοις, συνολικά, οι τιμές είναι ακόμα σε αποδεκτά επίπεδα. Ωστόσο, οι προκλήσεις αυξάνονται διαρκώς, με δεδομένη την αυξημένη κράτηση των πρωτασφαλιστριών και την τρέχουσα κατάσταση στην ικανότητα ανάληψης, ιδιαίτερα όταν οι πιέσεις τιμών σε ορισμένες αγορές και κλάδους πρωτασφάλισης διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι εντονότερες απ’ ό,τι στην αντασφάλιση.
Παρόλα αυτά, ο τρέχων κύκλος μπορεί να αποδειχθεί πιο επίπεδος από αυτούς του παρελθόντος –κυρίως χάρη στα βελτιωμένα εργαλεία τιμολόγησης, τα επαγγελματικά μοντέλα κινδύνου, την ενεργή κεφαλαιακή διαχείριση και τη μεγαλύτερη διαφάνεια στον κλάδο γενικότερα. Σε αυτά μπορούμε να προσθέσουμε και τις μεγαλύτερες προσδοκίες των οργανισμών αξιολόγησης, των εποπτικών αρχών αλλά και των επενδυτών, που αναγκάζουν τις αντασφαλίστριες εταιρίες να επιδεικνύουν μεγαλύτερη πειθαρχία και προμηνύουν επιστροφή σε πιο ορθολογική συμπεριφορά από πλευράς των παικτών της αγοράς, αναφορικά με την τιμολόγηση και την ικανότητα ανάληψης και, ως εκ τούτου, σε ελπίδες για λιγότερη αστάθεια της αγοράς.
Τι είναι η επιτυχημένη διαχείριση κύκλων;
Στην αντασφάλιση, η ενεργή διαχείριση κύκλων βασίζεται σε δύο βασικά στοιχεία: την παρακολούθηση, ήτοι τη λεπτομερή ανάλυση του πού βρισκόμαστε σήμερα στην καμπύλη του κύκλου, ως βάση για την ανάπτυξη της κατάλληλης στρατηγικής. Η στρατηγική αυτή, που είναι ουσιαστικά και ο πυρήνας της διαχείρισης κύκλων, θα πρέπει να στοχεύει σε τρία επίπεδα: στην εταιρία ως σύνολο, στη λειτουργική διαχείριση και στη διαχείριση του underwriting/των πελατών.
Σε εταιρικό επίπεδο, μια επιτυχημένη στρατηγική κύκλων απαιτεί σαφώς προσδιορισμένες απαιτήσεις, κατευθύνσεις και τα σωστά κίνητρα για διαχείριση λειτουργίας. Η αποτελεσματική κεφαλαιακή διαχείριση είναι σημαντική ώστε να διασφαλίζεται ότι παρέχονται τα κατάλληλα ερεθίσματα, καθώς το κεφάλαιο είναι αυτό που καθορίζει το επίπεδο κινδύνου που μια αντασφαλίστρια εταιρία μπορεί να αναλάβει, ήτοι την προσφερόμενη ικανότητα ανάληψης (capacity). Μια αντασφαλίστρια εταιρία μπορεί να επιτύχει τους στόχους αποδόσεων εάν χρησιμοποιήσει το κεφάλαιό της αποτελεσματικά, κατανέμοντάς το ανάμεσα στους κλάδους και αποσύροντας το πλεονάζον κεφάλαιο όπου απαιτείται. Από την άλλη, απαιτείται επίσης ευελιξία κεφαλαίου για την αξιοποίηση των αυξανόμενων τιμών και της περιορισμένης ικανότητας ανάληψης σε μια σκληρή αγορά. Έτσι, η διαχείριση κύκλων δεν είναι καν δυνατή, χωρίς ικανοποιητική κεφαλαιακή διαχείριση.
Σε λειτουργικό επίπεδο, για την επιτυχία της στρατηγικής διαχείρισης κύκλων, απαιτείται συνεπής συμμόρφωση με τις απαιτήσεις, και κυρίως, εκτενής εμπειρογνωμοσύνη και εμπειρία των underwriters και διαχειριστών πελατών. Χάρη στις γνώσεις τους για την αγορά, την εγγύτητά τους στις εκχωρούσες εταιρίες και την κατανόηση των εξελίξεων στην αγορά, οι underwriters και διαχειριστές πελατών λειτουργούν και ως “ανιχνευτές της αγοράς”. Μεγάλη σημασία στην αποτελεσματική παρακολούθηση έχει η παρατήρηση των κυκλικών εξελίξεων στην αγορά. Εν τέλει, οι underwriters και διαχειριστές πελατών είναι αυτοί που υλοποιούν τη στρατηγική στις καθημερινές εργασίες, μαζί με τους πελάτες μας.
Διαχείριση κύκλων στη Munich Re
Στη Munich Re η διαχείριση λειτουργικών κύκλων είναι στοιχείο ζωτικής σημασίας σε όλα τα θέματα στρατηγικής, τόσο σε επίπεδο αγοράς όσο και σε επίπεδο πελάτη, για τις διαδικασίες προγραμματισμού και παρακολούθησης, αλλά και την εκπαίδευση νέων underwriters και διαχειριστών πελατών. Το όλο σύστημα βασίζεται σε μία θεμελιώδη αρχή: οι τιμές και οι όροι πρέπει να επαρκούν για την κάλυψη των κινδύνων.
Επίπεδο αγοράς και πελάτη: Διενεργούμε ενεργή διαχείριση κύκλων σε επίπεδο αγοράς, με διαρκή παρακολούθηση των αγορών πρωτασφάλισης, ειδικά σε ό,τι αφορά την πορεία των ποσοστών ασφαλίστρου, τους όρους, τα πρότυπα κινδύνου και τις πολιτικές underwriting. Έτσι, αποκτάμε τη δυνατότητα να ξεκινούμε άμεσο και εποικοδομητικό διάλογο με τους πελάτες μας και να αντιδρούμε γρήγορα στις εξελίξεις. Οι κυκλικές εξελίξεις στις αγορές πρωτασφάλισης ενδιαφέρουν και εμάς, καθώς αποτελούν πρώιμες ενδείξεις για τις εξελίξεις στους κύκλους αντασφάλισης. Επιπλέον, οι κύκλοι στην πρωτασφάλιση έχουν αμεσότερο αντίκτυπο σε εμάς στην αναλογική σε σχέση με τη μη αναλογική αντασφάλιση, κάτι στο οποίο εμείς πρέπει να αντιδρούμε ανάλογα.
Αναφορικά με τις αγορές αντασφάλισης, αναλύουμε και εντοπίζουμε προβληματικούς κλάδους και συνεργαζόμαστε με τους πελάτες μας στην ανάπτυξη στρατηγικών λύσεων για συγκεκριμένες φάσεις του κύκλου, όπως κάναμε πρόσφατα για την ασφάλιση βιομηχανικών πυρκαγιών και την ασφάλιση αυτοκινήτου στην Ευρώπη.
Διαδικασίες προγραμματισμού και παρακολούθησης: Το μυστικό του επιτυχημένου προγραμματισμού είναι να προλαμβάνεις τον κύκλο και να αναλύεις τον πιθανό αντίκτυπο. Ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία στην ανάλυση κύκλων είναι η εσωτερική μας «έρευνα κύκλων». Δύο φορές το χρόνο, ζητάμε από περίπου 300 εμπειρογνώμονες του αντασφαλιστικού ομίλου μας να μας δώσουν τις απόψεις τους για την τρέχουσα κατάσταση του κύκλου και τις εκτιμήσεις τους για τις μελλοντικές εξελίξεις. Χάρη στο μέγεθός της και το εύρος των εργασιών της, η Munich Re μπορεί να παρατηρεί όλες τις σχετικές τάσεις της αγοράς και να αποκτά μια σαφή εικόνα της θέσης συγκεκριμένων αγορών και κατηγοριών εργασιών, κάθε δεδομένη στιγμή.
Έτσι είναι δυνατή η αξιόπιστη πρόβλεψη της επίδρασης των διακυμάνσεων επάνω στο χαρτοφυλάκιό μας, και μπορεί να ληφθεί υπόψη στον προγραμματισμό. Έτσι, οι κεφαλαιακές απαιτήσεις που προκύπτουν από τη διαδικασία προγραμματισμού και το μοντέλο εσωτερικού κινδύνου, αντικατοπτρίζουν την τρέχουσα κατάσταση του κύκλου (επιπλέον άλλων παραγόντων) και επιτρέπουν την αποτελεσματική διαχείριση κεφαλαίου, βάσει των τρεχουσών επιχειρηματικών ευκαιριών.
Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις αποτελούν τη βάση υπολογισμού των κύριων παραμέτρων καθορισμού τιμών για κάθε ανανέωση. Χάρη στην ύπαρξη κατευθυντήριων εργαλείων, μπορούμε να παρακολουθούμε στενά ολόκληρο το χαρτοφυλάκιό μας κατά τη διαδικασία ανανέωσης, να παρατηρούμε την πορεία των ποσοστών ασφαλίστρου στις επιμέρους αγορές, ακόμα και να εντοπίζουμε τάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αυτό μας δίνει εξαιρετική ευελιξία και τη δυνατότητα να διαχειριζόμαστε και να ελέγχουμε το χαρτοφυλάκιό μας σε όλα τα επίπεδα.
Συμπερασματικά
Η ικανότητα ασφαλούς αντιμετώπισης των κινδύνων κάθε κύκλου είναι θεμελιώδης προϋπόθεση για τη συνεχιζόμενη επιτυχία στην αντασφάλιση. Συνεπώς, η διαχείριση κύκλων και η αντίστοιχη στρατηγική μας που βασίζεται σε τιμές και όρους που επαρκούν για τους αναληφθέντες κινδύνους, είναι αναπόφευκτες πτυχές της επιχειρηματικής μας πολιτικής. Αυτό ξεκινά με συνεπή διαχείριση κεφαλαίου σε ολόκληρο τον Όμιλο και κορυφώνεται στην άρτια προετοιμασία των underwriters και διαχειριστών πελατών για τις πραγματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Χάρη στην ευρεία και παγκόσμια διαφοροποίηση, εξαιρετική τεχνογνωσία, αποδεδειγμένη οικονομική ευρωστία και αξιόπιστη και συνεπή προσέγγιση των κύκλων, είμαστε στην καλύτερη δυνατή θέση να επιτύχουμε το στόχο μας: τη δημιουργία αειφόρου αξίας από τους κινδύνους, σε κάθε φάση του κύκλου, προς όφελος των πελατών και επενδυτών μας.
* Η Vanessa Schonder είναι Senior Underwriter in Corporate Underwriting/Cross Line Initiatives. Είναι κάτοχος πτυχίου διοίκησης επιχειρήσεων και ασχολείται με τη διαχείριση κύκλων και τις μη παραδοσιακές εργασίες.
Ο Δρ. Oliver Busse είναι Senior Economist in Group Development, υπεύθυνος για τη διαχείριση κύκλων και την εκπόνηση οικονομικών αναλύσεων και προβλέψεων ασφαλιστικών αγορών.
Δεν είναι όλες οι δομές πωλήσεων ίσες
Γενικά, όλες οι ασφαλιστικές εταιρίες πρέπει να διαχειρίζονται ενεργά τους κύκλους. Ωστόσο, δεν έχουν όλες τα απαραίτητα εργαλεία. Η ικανότητα μιας εταιρίας να διαχειρίζεται τους κύκλους εξαρτάται κατά πολύ από τον τύπο της δομής πωλήσεων που χρησιμοποιεί. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα χρήσης πρακτόρων έναντι μεσιτών:
Ασφαλιστικές εταιρίες με πράκτορες
– Σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης που έχουν υπογράψει, οι πράκτορες δύνανται να διαθέτουν μόνο τα προϊόντα της δικής τους ασφαλιστικής εταιρίας και πρέπει να ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές underwriting και αποδοχής κινδύνου που έχει θέσει η συγκεκριμένη εταιρία.
– Σε φάσεις ήπιας αγοράς, οι πράκτορες μπορούν να παραχωρούν εκπτώσεις τιμών, μόνον όμως στο βαθμό που το επιτρέπει η εταιρία. Συνεπώς, μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις πωλήσεις, καθώς δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τους όρους και τις προϋποθέσεις που προσφέρουν άλλοι πάροχοι. Εντούτοις, το γεγονός και μόνο ότι δε διαθέτουν ολόκληρη την γκάμα προϊόντων που διαθέτουν οι μεσίτες, σημαίνει ότι η ασφαλιστική εταιρία είναι σε θέση να υπολογίσει μία τιμή πιο κατάλληλη για τον κίνδυνο. Ωστόσο, υπάρχουν όρια: σε περίπτωση διακοπής εργασιών, μπορεί να χαθεί ο πελάτης.
– Στον κλάδο ασφάλισης περιουσίας-ζημιών, που εξαρτάται πολύ από τους κύκλους, τα συστήματα προμηθειών είναι έτσι δομημένα, ώστε οι πράκτορες να κερδίζουν από τη διατήρηση του χαρτοφυλακίου. Εάν υπάρχουν δυσκολίες στην απόκτηση νέων εργασιών, οι πράκτορες θα μπορούν πάντα να βασίζονται στις προμήθειες των ανανεώσεων.
– Οι ασφαλιστικές εταιρίες που χρησιμοποιούν ένα πρακτορειακό δίκτυο πωλήσεων, αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη ευκολία την επόμενη σκληρή φάση του κύκλου μέσα από αποκατάσταση και αύξηση τιμών, καθώς είναι περιορισμένος ο κίνδυνος να χάσουν το σύνολο των εργασιών τους.
Ασφαλιστικές εταιρίες με μεσίτες
– Δεν υπάρχει επίσημος δεσμός μεταξύ μεσιτών και ασφαλιστικών εταιριών. Έτσι οι μεσίτες έχουν μία καιροσκοπική προσέγγιση της εκπροσώπησης των συμφερόντων των ασφαλιζομένων, γεγονός το οποίο, μεταξύ άλλων, τους επιτρέπει να προσφέρουν στους πελάτες τους τη χαμηλότερη ασφαλιστική κάλυψη σε κάθε δεδομένη φάση της αγοράς.
– Οι ασφαλιστικές εταιρίες μπορούν επίσης να έχουν μια καιροσκοπική προσέγγιση προς τους μεσίτες, καθώς δεν αναλαμβάνουν καμία υποχρέωση ή ευθύνη έναντι αυτών.
– Οι μεσίτες, των οποίων η δέσμευση προς τους πελάτες δεν βασίζεται σε μακροχρόνιες σχέσεις με μια ασφαλιστική εταιρία, αλλά στη φθηνότερη διαθέσιμη τιμή κάθε δεδομένη στιγμή, θα ενεργήσουν επίσης καιροσκοπικά σε φάσεις αύξησης των τιμών, αναζητώντας τη βέλτιστη σχέση τιμής/απόδοσης –αλλάζοντας τον πάροχο κατά βούληση.
Σύγκριση κύκλων αντασφάλισης
Εάν συγκρίνουμε την τελευταία ήπια αγορά με την τρέχουσα κατάσταση, με την πρώτη ματιά, φαίνονται σχεδόν ίδιες. Εντούτοις, υπάρχει μία πολύ σημαντική διαφορά: οι αντασφαλίστριες εταιρίες σήμερα προβαίνουν σε ενεργή διαχείριση κεφαλαίων για πιο αποτελεσματική διαχείριση των εργασιών τους.
Τελευταίος κύκλος ήπιας αγοράς 1997-2001
Αίτια: Αύξηση ιδίων κεφαλαίων, υψηλές αποδόσεις επενδύσεων, ευνοϊκή κατάσταση απαιτήσεων.
Διαχείριση κεφαλαίου: Λίγες ενέργειες των αντασφαλιστριών εταιριών στη διαχείριση κεφαλαίου:
– Λίγες μόνο εταιρίες εφαρμόζουν προγράμματα επαναγοράς μετοχών.
– Μερισματική πολιτική: Συνεχής αύξηση των μερισματικών πληρωμών, ξεκινώντας από χαμηλά.
Εξαγορές: Έντονη τάση εξαγορών. Η αύξηση όγκου αποτελεί προτεραιότητα όσο ανεβαίνει το χρηματιστήριο.
Τρέχων κύκλος
Status quo: έψηλά ίδια κεφάλαια, ευνοϊκό κλίμα στις κεφαλαιαγορές, ευνοϊκή κατάσταση απαιτήσεων.
Διαχείριση κεφαλαίου: Οι αντασφαλίστριες εταιρίες προβαίνουν σε ενεργή διαχείριση κεφαλαίου:
– Οι μεγάλες εταιρίες έχουν ανακοινώσει προγράμματα επαναγοράς μετοχών, ύψους σχεδόν 9 δις ευρώ, για την περίοδο 2007-2009.
– Έχουν επίσης αυξήσει τις μερισματικές αποδόσεις τους τα τελευταία χρόνια.
Εξαγορές: Αυξητική τάση των εξαγορών.
