Της Μαρίνας Κουρμπέλα
Την ενίσχυση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων της Ελλάδας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη διεύρυνσή τους σε νέους τομείς προωθεί η Κυβέρνηση
και διευκολύνει την ανάπτυξη δραστηριοτήτων από ελληνικές επιχειρήσεις στην περιοχή, ενισχύοντας και διευρύνοντας το θεσμικό πλαίσιο των διμερών σχέσεων με υπογραφή συμφωνιών και επισκέψεις πολιτικών, όπως αυτή του Υφυπουργού Εξωτερικών, κ. Σπύρου Κουβέλη, στο Κουβέιτ και το Κατάρ.
Οι εξελίξεις αυτές ενδιαφέρουν και τον ελληνικό χρηματοπιστωτικό τομέα, σήμερα, μάλιστα, που η κυβέρνηση της χώρας αντιμετωπίζει, χρόνο με το χρόνο, θετικότερα τις ξένες ιδιωτικές επενδύσεις.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εξωτερικών, το 1989, τα Εμιράτα είχαν απαγορεύσει το άνοιγμα νέων θυγατρικών ξένων ασφαλιστικών εταιρειών λόγω κορεσμού της αγοράς, ενώ στα μέσα του 2005 η αγορά ξανάνοιξε, μόνον όμως για υποκαταστήματα ξένων ασφαλιστικών, και όχι θυγατρικές.
Νεότερη νομοθεσία του 2006 προβλέπει ότι οι υφιστάμενες –ή μελλοντικές– ασφαλιστικές εταιρείες που λειτουργούν στη χώρα, θα πρέπει να είναι Α.Ε. εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και το 75% του μετοχικού τους κεφαλαίου πρέπει να ανήκει σε Εμιρατινούς υπηκόους.
Στον τραπεζικό τομέα, λειτουργούν σήμερα 21 εμιρατινές και 25 ξένες τράπεζες. Οι ξένες τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και εταιρείες λοιπών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών λειτουργούν με μορφή υποκαταστημάτων ή γραφείων αντιπροσωπείας, γεγονός που επιτρέπει μεν την εξ ολοκλήρου αλλοδαπή ιδιοκτησία, ωστόσο, περιορίζει τη φύση των δραστηριοτήτων σε υπεράκτια.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, μετά την πετρελαϊκή κρίση, η Κεντρική Τράπεζα απαγόρευσε την εγκατάσταση νέων ξένων τραπεζών. Ωστόσο, το Σεπτέμβριο 2003 η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα επέτρεπε τη λειτουργία νέων ξένων τραπεζών, επί τη βάση αμοιβαιότητας. Το 2008, έπειτα από πολλά χρόνια, η Κεντρική Τράπεζα επέτρεψε σε ορισμένες από τις ήδη λειτουργούσες ξένες τράπεζες να επεκτείνουν τον αριθμό υποκαταστημάτων τους. Οι λειτουργούσες στη χώρα ξένες επιχειρήσεις στον τραπεζικό, τον ασφαλιστικό και το χρηματοπιστωτικό τομέα, απαιτείται να είναι μετοχικές, με ελάχιστη κεφαλαιοποίηση 2,725 εκατ. δολ.
Κατάσταση της οικονομίας στα ΗΑΕ
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ανοικτή οικονομία με υψηλό κατά κεφαλή εισόδημα και αξιοσημείωτο εμπορικό πλεόνασμα. Ο πλούτος της χώρας βασίζεται στην παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου (38% του ΑΕΠ το 2008), με τις διεθνείς τιμές να έχουν άμεσο αντίκτυπο στα έσοδα της χώρας. Σταδιακά η οικονομία ανοίγεται στον ιδιωτικό τομέα. Προς αυτή την κατεύθυνση, η κυβέρνηση των ΗΑΕ, στο πλαίσιο προσέλκυσης Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ), προσανατολίζεται στην παραχώρηση 100% του ιδιοκτησιακού καθεστώτος σε ξένους επενδυτές που θα δραστηριοποιούνται στα ΗΑΕ, σε συγκεκριμένους τομείς εκτός ελεύθερων ζωνών, από το 49% που ισχύει σήμερα.
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι διαχρονικά πλεονασματικό και μάλιστα με ανοδικές κάθε χρόνο τάσεις. Συγκεκριμένα, το 2005 ήταν 24,3 δισ. δολ., το 2006 35,9 δισ. δολ. και το 2007 41,7 δισ. δολ. Το 2008 σημείωσε αύξηση της τάξεως του 49% και έφτασε τα 61 δισ. δολ. Η τάση αυτή φαίνεται ότι θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια και συγκεκριμένα το πλεόνασμα στην περίοδο 2008-2012 εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στο 22% του ΑΕΠ.
Εκτιμάται ότι τα ΗΑΕ θα συνεχίσουν να διαθέτουν μία από τις πλέον δυναμικές και διαφοροποιημένες οικονομίες μεταξύ των έξι χωρών συνεργασίας του Κόλπου (GCC). Ωστόσο, η τρέχουσα χρηματοοικονομική κρίση απέδειξε ότι τα ΗΑΕ είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις μεταβολές των κύκλων της οικονομίας, λόγω του διεθνοποιημένου χαρακτήρα τους. Τα πλεονάσματα, τόσο στον προϋπολογισμό όσο και στο εμπορικό ισοζύγιο, κυρίως λόγω του πετρελαίου, εφόσον η τιμή του παραμείνει πάνω από 55 δολ. το βαρέλι, θα αποτελέσουν ανάχωμα στην ύφεση, όχι όμως και στην επιβράδυνση της οικονομίας, η οποία αναμένεται, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, να διαμορφωθεί σε επίπεδα κάτω του 2% το 2009 από 7% και 8% τα προηγούμενα χρόνια. Εκτιμάται ότι η επερχόμενη οικονομική επιβράδυνση θα λειτουργήσει διορθωτικά σε μια άκρως, τα τελευταία χρόνια, υπερθερμασμένη οικονομία.
Προσέλκυση Επενδύσεων
Προκειμένου να δοθούν κίνητρα στις ξένες εταιρείες να προχωρήσουν σε επενδύσεις στο έδαφος των ΗΑΕ και συγχρόνως να παρακαμφθούν λειτουργικά εμπόδια, έχει θεσμοθετηθεί το καθεστώς των 32 Ζωνών Ελευθέρου Εμπορίου (οι 8 σημαντικότερες ευρίσκονται στο Εμιράτο του Ντουμπάι, με εγκατεστημένες άνω των 4.000 επιχειρήσεων). Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι ΖΕΕ είναι ότι δεν υφίσταται υποχρέωση ύπαρξης εντόπιου εταίρου. Σημειώνεται ότι ήδη βρίσκονται υπό κατασκευή πάνω από 9 νέες ΖΕΕ.
