Ο τομέας ασφαλίσεων οχημάτων της Κύπρου βρίσκεται ενώπιον σοβαρών προκλήσεων, ένα μόλις έτος πριν από την υιοθέτηση της Κοινοτικής Οδηγίας «Φερεγγυότητα ΙΙ»: διαμοιρασμένος σε μεγάλο αριθμό εταιρειών, ζημιογόνος στο σύνολό του και μέσα σε ένα αρνητικό και διαρκώς επιδεινούμενο οικονομικό περιβάλλον. Πώς θα μπορούσε η κατάσταση να βελτιωθεί;
Η απάντηση θα μπορούσε να πηγάζει μέσα από συγχωνεύσεις και εξαγορές, που θα οδηγούσαν σε μικρότερο αριθμό πραγματικά ανταγωνιστικών εταιρειών. Μια στρατηγική συγχωνεύσεων θα παρείχε σωτήριες λύσεις σε πολλά από τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τη βιομηχανία σήμερα, καθώς και πολλαπλά οφέλη, όπως:
– Οικονομίες κλίμακας, ειδικά σχετικά με τις λειτουργικές δαπάνες, τη διασπορά κινδύνου των χαρτοφυλακίων, την καλύτερη διαπραγματευτική δύναμη με τα δίκτυα πωλήσεων και τη δυνατότητα να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά οι αυξανόμενες δαπάνες από την υιοθέτηση της Οδηγίας «Φερεγγυότητα ΙΙ».
– Μειωμένος ανταγωνισμός στα ασφάλιστρα.
– Χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης και πιθανής πρόσβασης στις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένου του χρηματιστηρίου.
Παρά τις προφανείς πιο πάνω συνέργειες, ελάχιστη δραστηριότητα παρατηρείται στο μέτωπο συγχωνεύσεων και εξαγορών. Μια πρόσφατη προσπάθεια συγχώνευσης μεταξύ των εταιρειών Minerva και Eurosure τελικά αποσύρθηκε. Επίσης, η Τράπεζα Κύπρου, μέσω μιας όχι πολύ διαφανούς διαδικασίας, προσπάθησε ανεπιτυχώς να πωλήσει τις δύο θυγατρικές της ασφαλιστικές εταιρείες.
Ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι που δεν γίνονται περισσότερες και πιο επιτυχημένες τέτοιες προσπάθειες; Εμπόδια πάντως που παραδοσιακά παρατηρούνται σε συγχωνεύσεις σε άλλες βιομηχανίες, δεν δικαιολογούνται στην περίπτωση της ασφαλιστικής αγοράς της Κύπρου: Οι αρχές μονοπωλίων και ανταγωνισμού δύσκολα θα αντιτεθούν, δεδομένης της πλήρους έλλειψης δύναμης τιμολόγησης από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Η νομική και οργανωτική δομή των ασφαλιστικών εταιρειών είναι πολύ απλή και δεν θεωρείται ότι μπορεί να κρύψει οποιαδήποτε «κουτιά της Πανδώρας». Ταυτόχρονα, η εποπτική έγκριση δεν θα πρέπει λογικά να αποτελεί κανένα σοβαρό κίνδυνο για την έκβαση οποιασδήποτε τέτοιας προσπάθειας, αφού οι εποπτικές αρχές αναμένεται ότι θα ενθαρρύνουν το σχηματισμό λιγότερων και οικονομικά πιο υγιών εταιρειών.
Ο σημαντικότερος λόγος για την απουσία συγχωνεύσεων στον τομέα αυτόν είναι, προφανώς, η έλλειψη πραγματικού ενδιαφέροντος από τις εταιρείες για αλλαγές στο καθεστώς τους. Πολλές από αυτές είναι οικογενειακές επιχειρήσεις και η ενδυνάμωση της αξίας τους ενδεχομένως δεν είναι πρώτη στη σειρά των προτεραιοτήτων τους. Παρατηρήθηκε, επίσης, ότι πρόσφατες προσπάθειες ξένων ομίλων, να αποκτήσουν κυπριακές ασφαλιστικές εταιρείες, έχουν σκοντάψει σε αδικαιολόγητα υψηλές τιμές, ακόμη και από εταιρείες με μικρά (και ζημιογόνα) χαρτοφυλάκια. Επιπλέον, η απουσία επαγγελματιών στον τομέα συγχωνεύσεων και εξαγορών έχει αφήσει τον τομέα σε άλλους τοπικούς οίκους για παροχή ανάλογων συμβουλών και εκτέλεση τέτοιων συναλλαγών, χωρίς ωστόσο αυτοί να διαθέτουν την πείρα που χρειάζεται.
Μέχρι τώρα, η ασφαλιστική βιομηχανία καταδεικνύει σαφώς την αποτυχία της να εξετάσει επαρκώς τα οφέλη από πιθανές συγχωνεύσεις. Δεδομένου ότι ο ανταγωνισμός εντείνεται και οι επικείμενες νομοθεσίες επιβάλλουν επιπρόσθετα λειτουργικά έξοδα, οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να διερωτηθούν εάν είναι σωστά προετοιμασμένες για το δρόμο που βρίσκεται μπροστά τους. Το μέλλον για τον κλάδο ασφάλισης οχημάτων δεν προμηνύεται τόσο εύκολο. Οι απροετοίμαστες εταιρείες θα έρθουν αντιμέτωπες με δυσχερείς συνθήκες και ο χρόνος για να πωλήσουν ή να προβούν σε ενδυνάμωση των κεφαλαίων και αναδιάρθρωση των πόρων τους, εξαντλείται.
Οι αποτυχίες που έχουν παρατηρηθεί μέχρι σήμερα δεν αποτελούν ένδειξη ανυπέρβλητων δυσκολιών αλλά αποτέλεσμα ανεπαρκούς προεργασίας και έλλειψη καλής θέλησης. Η αναγνώριση των εμποδίων συγχώνευσης είναι το πρώτο βήμα προς την υπερνίκησή τους και την επίτευξη της μακροπρόθεσμης επιτυχίας. Οι ασφαλιστές έχουν ακόμα την ευκαιρία να εστιάσουν την προσοχή τους στα μεγάλα ζητήματα πρώτα και να αφήσουν τα μικρότερα ζητήματα για αργότερα.
*Ο κ. Δημήτρης Δημητρίου είναι σύμβουλος Αναλογιστής και Συνέταιρος στην Εταιρεία Lux Actuaries & Consultants και Γραμματέας του Συνδέσμου Αναλογιστών Κύπρου.
