Με δεδομένα του 2008, τα οποία, όμως, δίνουν ξεκάθαρα το στίγμα και τις προοπτικές της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς, κυκλοφόρησε η τελευταία έκθεση του CEA, σχετικά με την πορεία και τα μεγέθη της ασφαλιστικής αγοράς. Η έκθεση περιλαμβάνει λεπτομερή στοιχεία και αναλυτικούς πίνακες που αφορούν στην κατανομή ασφαλίστρων Ζωής και Ζημιών ανά κλάδο αλλά και ανά χώρα, την ασφαλιστική διείσδυση σε εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο, τις διακυμάνσεις και τη δομή του επενδυτικού χαρτοφυλακίου των ασφαλιστικών εταιρειών, καθώς και στοιχεία για τους φορείς της αγοράς, για το πλήθος των εταιρειών, για τα δίκτυα διαμεσολαβούντων και τον καταμερισμό της πρόσκτησης εργασιών που αναλογεί σε κάθε δίκτυο.
Aκαθάριστα εγγεγραμμένα ασφάλιστρα
Στη σύνοψη της έκθεσης αναφέρεται πως σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία για το 2008, στις 33 ευρωπαϊκές χώρες που εκπροσωπούνται από τη CEA, τα ακαθάριστα εγγεγραμμένα ασφάλιστρα υποχώρησαν κατά 6% επί ονομαστικής βάσης και με σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες (-10% με τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες) σε μόλις κάτω από τα 1.060 δισ. ευρώ. Η συρρίκνωση προέρχεται κυρίως από τον κλάδο ζωής, ο οποίος αντιπροσωπεύει πάνω από το 60% του συνόλου των ασφαλίστρων. Η εξέλιξη αυτή ακολουθεί μία περίοδο ετήσιας διεύρυνσης των ασφαλίστρων της τάξης του 6% από το 2002.
Στον κλάδο ζωής, ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης υπήρξε πολύ έντονος με προϊόντα όπως τα unit-linked να πλήττονται σφοδρότερα. Το 2008, τα συνολικά ασφάλιστρα ζωής στην Ευρώπη σημείωσαν πτώση 11% επί ονομαστικής βάσης και με σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες (-16% με τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες), φθάνοντας συνολικά τα 644 δισ. ευρώ, σε σχέση με τα 766 δισ. ευρώ το 2007.
Ωστόσο, τα ασφάλιστρα ζημιών δεν επηρεάστηκαν ιδιαίτερα από την οικονομική ύφεση, με την εξαίρεση λίγων κλάδων, όπως η ασφάλιση πιστώσεων, η οποία συνδέεται άμεσα με την οικονομική δραστηριότητα. Το 2008, τα συνολικά ασφάλιστρα ζημιών στην Ευρώπη ανήλθαν σε 415 δισ. ευρώ, σημειώνοντας ονομαστική αύξηση 2% σε σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες (χωρίς μεταβολή σε σημερινές συναλλαγματικές ισοτιμίες). Η εξέλιξη αυτή είναι παρόμοια με του 2007.
Ασφαλιστική πυκνότητα και διείσδυση*
Το 2008, οι χώρες CEA δαπάνησαν κατά μέσο όρο 1.805 ευρώ κατά κεφαλή για ασφάλιση. Από το ποσό αυτό, τα 1.098 ευρώ αφορούσαν ασφάλιση ζωής και τα υπόλοιπα 707 ευρώ ασφάλιση ζημιών. Το ποσό αυτό είναι χαμηλότερο από το αντίστοιχο του 2007 κατά 221 ευρώ. Η ασφαλιστική διείσδυση μειώθηκε κατά μέσο όρο από 8,8% το 2007 σε 7,7% το 2008, μετά την πτώση των συνολικών ευρωπαϊκών ασφαλίστρων, καθώς και την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Η διείσδυση της ασφάλισης ζωής έπεσε από το 6% στο 4,9% το 2008, ενώ η διείσδυση της ασφάλισης ζημιών παρέμεινε λίγο-πολύ σταθερή, κοντά στο 3%.
Επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των ασφαλιστικών εταιρειών
Ο ασφαλιστικός κλάδος είναι ένας από τους μεγαλύτερους θεσμικούς επενδυτές της Ευρώπης και η πτώση των χρηματιστηρίων σε συνδυασμό με την αύξηση των spread, άσκησαν σημαντική πίεση στα χαρτοφυλάκια των επενδυτικών χαρτοφυλακίων το 2008. Η συνολική αξία των επενδυτικών χαρτοφυλακίων των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών εταιρειών, σε αγοραία αξία, υποχώρησε από άνω των 7.200 δισ. ευρώ το 2007 σε περίπου 6.900 δισ. ευρώ το 2008. Αυτό αποτελεί πτώση της τάξης του 1% (-4,5% σε τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες), αντί αυξήσεως 4% το 2007. Είναι η πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, που παρατηρείται αρνητική ανάπτυξη σε ετήσια βάση. Οι αλλαγές στο συνολικό επενδυτικό χαρτοφυλάκιο προκλήθηκαν πρωτίστως από τον κλάδο ζωής, καθώς οι επενδυτικές τοποθετήσεις του κλάδου ζωής αντιπροσωπεύουν πάνω από το 80% του συνόλου.
Το 2007, η τελευταία χρονιά για την οποία διατίθενται στοιχεία, το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών εταιρειών αποτελείτο πρωτίστως από μετοχές και άλλα στοιχεία μη σταθερού εισοδήματος, με μερίδιο αγοράς 34,3%. Οι μετοχές και τα στοιχεία μη σταθερού εισοδήματος επανάκτησαν τη θέση που το 2002 είχαν παραχωρήσει στα χρεωστικά ομόλογα και σε άλλα επενδυτικά στοιχεία σταθερού εισοδήματος (33,8% το 2007). Τα δάνεια εξακολουθούν να αποτελούν την τρίτη σημαντικότερη μορφή επενδύσεων (15,4% το 2007).
Φορείς της αγοράς, Εταιρείες και υπάλληλοι
Παρόλο που την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των ασφαλιστικών εταιρειών μειώνεται σταθερά, ως επακόλουθο των κυμάτων συγχωνεύσεων και εξαγορών που έλαβαν χώρα κατά τη δεκαετία του ’90, το 2008 η πορεία αντιστράφηκε. Ο αριθμός των εταιρειών που διεξάγουν ασφαλιστικές δραστηριότητες στις χώρες CEA, αυξήθηκε από 5.124 το 2007 σε πάνω από 5.170 το 2008.
Μετά από 5 διαδοχικά χρόνια πτώσης, κυρίως λόγω ενοποιήσεων, ο αριθμός των ανθρώπων που απασχολούνται στον ευρωπαϊκό ασφαλιστικό κλάδο αυξήθηκε κατά 0,5% το 2007, ανερχόμενος σε μόλις κάτω από 1 εκατομμύριο. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία για το 2008, ο αριθμός των υπαλλήλων των ασφαλιστικών εταιρειών παρέμεινε αμετάβλητος, ενώ οι περισσότεροι υπάλληλοι είναι πλήρους απασχόλησης.
Κανάλια διανομής
Σε πολλές δυτικές χώρες αλλά και στην Τουρκία, το bancassurance αποτελεί το σημαντικότερο κανάλι διανομής ασφαλίσεων ζωής. Ωστόσο, στη Βρετανία, το bancassurance είναι σχεδόν ανύπαρκτο στην πώληση συμβολαίων ζωής.
Σε χώρες όπως η Σλοβακία, η Βουλγαρία, η Ολλανδία, η Γερμανία και η Σλοβενία είναι πολύ διαδεδομένο το σύστημα των πρακτόρων και λιγότερο στην Πολωνία και την Κροατία. Οι μεσίτες κυριαρχούν στον κλάδο ζωής στη Βρετανία και την Ιρλανδία, ενώ αξιοποιούνται εκτενώς και στο Βέλγιο.
Η απευθείας ανάληψη από την εταιρεία κυριαρχεί στην Ιρλανδία, είναι όμως δημοφιλές κανάλι και στην Κροατία, τη Σουηδία, την Ολλανδία, την Πολωνία, την Αυστρία και το Βέλγιο.
Η διανομή προϊόντων ζημιών είχε μικρές μεταβολές το 2007, με τους πράκτορες και τους μεσίτες να εξακολουθούν να αποτελούν τους μεγαλύτερους προμηθευτές των προϊόντων αυτών. Όπως και στον κλάδο ζωής, οι πράκτορες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη διανομή προϊόντων ζημιών. Έχουν εδραιώσει τη δραστηριότητά τους στην Ιταλία, τη Σλοβενία και την Πορτογαλία. Παρόλο που οι μεσίτες έχουν μικρότερη διείσδυση από τους πράκτορες στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, κατέχουν κυρίαρχη θέση στο Βέλγιο, τη Βρετανία και την Ιρλανδία.
Αντίθετα με την ασφάλιση ζωής, οι πωλήσεις προϊόντων ζημιών μέσω του bancassurance δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες. Η απευθείας ανάληψη από τις εταιρείες εμφανίζεται συχνότερα στις ζημιές παρά στη ζωή, όπου τα προϊόντα είναι πολύ πιο πολύπλοκα.
Το πλήρες κείμενο της έκθεσης του CEA “European Insurance in Figures” θα το βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.cea.eu/index.php?page=statistics
* Η ασφαλιστική διείσδυση είναι ένας κοινά αναγνωρισμένος δείκτης ασφαλιστικής δραστηριότητας. Εδώ εκφράζεται ως συνολικά ακaθάριστα εγγεγραμμένα ασφάλιστρα ως ποσοστό του ΑΕΠ.
