Κεφάλαια από τη δεξαμενή των ανείσπρακτων χρεών προς το δημόσιο, ύψους 30 δισ. ευρώ, αναζητεί το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να ενισχυθούν τα δημόσια ταμεία, ενώ παράλληλα αναπτύσσει στρατηγικές για την πάταξη της φοροδιαφυγής, κυρίως στον τομέα των ελεύθερων επαγγελματιών.
Την ίδια στιγμή, η «τρόικα» της Κομισιόν, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου επιβάλλει στην Κυβέρνηση, πέραν των σκληρών δημοσιονομικών μέτρων, και αναπτυξιακά μέτρα, γνωρίζοντας ότι, χωρίς ανάπτυξη, η μείωση του ελλείμματος δεν θα είναι βιώσιμη.
“Στενό μαρκάρισμα” από Κομισιόν και ΔΝΤ
Στις 18 Μαΐου ολοκληρώθηκε η καταβολή από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ της πρώτης δόσης της βοήθειας, ύψους 20 δισ. ευρώ, με την οποία αποπληρώθηκε το ομόλογο δεκαετούς διάρκειας που έληξε στις 19 Μαΐου, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα διατεθεί για την κάλυψη των ελλειμμάτων που αφήνει ο Προϋπολογισμός και ανέρχονται σε περίπου 2 δισ. ευρώ, το μήνα.
Η επόμενη δόση, των περίπου 15 δισ. ευρώ, θα καταβληθεί το Σεπτέμβριο και αφού η ελληνική οικονομία “περάσει” τις εξετάσεις στις οποίες θα υποβληθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι o έλεγχος της Κομισιόν θα είναι ασφυκτικός, όχι μόνο στη γενική πορεία του προϋπολογισμού αλλά και σε επιμέρους κωδικούς του.
Αναλυτικότερα, τα στοιχεία που οφείλει να κοινοποιεί η Κυβέρνηση σε Κομισιόν και ΔΝΤ είναι:
– Κάθε εβδομάδα θα υποβάλλονται στοιχεία για τα ταμειακά διαθέσιμα.
– Μηνιαία στοιχεία για την εφαρμογή του κρατικού προϋπολογισμού (συμπεριλαμβανομένης της κύριας λειτουργικής κατηγοριοποίησης των εσόδων και δαπανών ανά υπουργείο). Τα στοιχεία θα υποβάλλονται μηνιαίως, 15 ημέρες μετά το τέλος κάθε μήνα.
– Επικαιροποιημένα μηνιαία σχέδια για την κατάσταση της εκτέλεσης του
προϋπολογισμού για το υπόλοιπο του έτους. Θα υποβάλλονται 30 μέρες μετά το τέλος του μήνα.
– Προκαταρκτικά μηνιαία στοιχεία ρευστότητας για φορείς γενικής κυβέρνησης (εκτός του Κράτους), κάθε μήνα, 30 ημέρες μετά το τέλος κάθε μήνα.
– Μηνιαία στοιχεία για τη μισθοδοσία του Δημοσίου, αριθμό υπαλλήλων, μέσο μισθό. Θα προστίθεται λειτουργική κατηγοριοποίηση αυτών των στοιχείων στους κύριους δημόσιους φορείς. Θα υποβάλλονται 30 μέρες μετά τη λήξη του μήνα, αρχής γενομένης από τον Ιούνιο του 2010.
– Τριμηνιαία στοιχεία για τους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης και του δημόσιου χρέους σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανονισμούς στατιστικής. Θα υποβάλλονται 90 ημέρες μετά το τέλος κάθε τριμήνου.
– Στοιχεία οφειλόμενων δαπανών (με τις καθυστερούμενες οφειλές) της γενικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του κράτους, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της κοινωνικής ασφάλισης και νομικών προσώπων. Θα υποβάλλονται τριμηνιαίως, εντός 55 ημερών μετά το τέλος κάθε τριμήνου.
– Στοιχεία οφειλόμενων δαπανών (καθυστερούμενες οφειλές) του Κράτους και των νοσοκομείων. Θα υποβάλλονται σε 30 ημέρες μετά το τέλος κάθε μήνα.
– Στοιχεία εσόδων και δαπανών και ισολογισμοί των 30 μεγαλυτέρων δημοσίων επιχειρήσεων, βάσει συνολικών δαπανών. Θα υποβάλλονται σε τρεις μήνες μετά το τέλος κάθε τριμήνου.
– Στοιχεία των κοινοτικών επιδοτήσεων (αποζημιώσεις και προκαταβολές), δαπάνες κεφαλαίων και επιχορηγήσεις καλυπτόμενες από κοινοτικές προκαταβολές ή υποψήφιες για κοινοτική αποζημίωση, επιχορηγήσεις από προγράμματα κοινοτικής βοήθειας, ειδικώς συμφωνημένα με την ΕΕ. Θα υποβάλλονται μηνιαίως εντός τριών εβδομάδων μετά το τέλος κάθε μήνα.
– Μηνιαία αναφορά των συναλλαγών από τους εκτός προϋπολογισμού λογαριασμούς. Θα υποβάλλεται στο τέλος κάθε μήνα.
– Μηνιαία στοιχεία των συναλλαγών ειδικών λογαριασμών. Θα υποβάλλονται μηνιαίως στο τέλος κάθε μήνα.
Τεράστια η φοροδιαφυγή
Εκτεταμένη φοροδιαφυγή κυρίως στο χώρο των ελευθέρων επαγγελματιών μαρτυρούν τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, όσο και τα στοιχεία άλλων φορέων, όπως και μια μελέτη της Εθνικής Τράπεζας. Κοινό συμπέρασμα είναι ότι το ύψος της κατανάλωσης των Ελλήνων, οι αγορές περιουσιακών στοιχείων κ.λπ. δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα στην εφορία εισοδήματα.
Από τα στοιχεία της ΓΓΠΣ προκύπτει ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν εισοδήματα κάτω από τα όρια της φτώχειας, ενώ παράλληλα οι απώλειες από το ΦΠΑ ανέρχονται ετησίως σε 6,6 δισ. ευρώ.
Συμπληρωματικά, η μελέτη της Εθνικής Τράπεζας τονίζει ότι υπάρχει ένα εισόδημα της τάξης των 50 δισ. ευρώ ετησίως, το οποίο δεν δηλώνεται και δεν φορολογείται. Αν εντασσόταν το συγκεκριμένο ποσό στην επίσημη οικονομία, τότε θα προέκυπταν φόροι εισοδήματος ύψους 9 δισ. ευρώ ετησίως ή 3,8% του ΑΕΠ, τα οποία θα επαρκούσαν να καλύψουν περισσότερο από το 1/3 της συνολικής δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτείται για την περίοδο 2010-2014.
Η ΕΤΕ εκτιμά ότι περισσότερο από τα 2/3 του εκτιμώμενου περιθωρίου αύξησης των φορολογικών εσόδων (που αντιστοιχεί σε 6 δισ. ευρώ από το σύνολο των 9 δισ.) οφείλεται στη φοροδιαφυγή/φοροαποφυγή εισοδημάτων φυσικών προσώπων εκτός της εξαρτημένης εργασίας (εισοδήματα αυτοαπασχολουμένων και εισοδήματα από κατοχή κεφαλαίου και άλλων περιουσιακών στοιχείων), τα οποία εξαιτίας της φύσης τους είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν από τις φορολογικές αρχές, ενώ μπορούν να εκμεταλλευτούν το σύνθετο φορολογικό καθεστώς, που ευνοεί φορολογικά κυρίως τις μη-μισθολογικές απολαβές των φυσικών προσώπων.
Ανάπτυξη, με …χρονοδιάγραμμα
«Το πραγματικό πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι τόσο πολύ το χρέος… αλλά ότι δεν υπάρχει ανάπτυξη», δηλώνει ο επικεφαλής του ΔΝΤ Στρος Καν, σημειώνοντας ότι, με βάση τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα αναπτυχθεί με ρυθμό 1% το 2010, ενώ η αμερικανική οικονομία αναμένεται να ξεπεράσει το 3%. «Αν υπήρχε στη ζώνη του ευρώ ανάπτυξη της τάξης του 3%, δεν θα μιλούσαμε τόσο πολύ για το χρέος και δεν θα είχαμε τις επιθέσεις στο ευρώ», υπογράμμισε ο κ. Καν.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα από το μνημόνιο που υπέγραψε η Κυβέρνηση με την «τρόικα», που προβλέπει την υποχρεωτική λήψη και αναπτυξιακών μέτρων, με κύριο την υλοποίηση του ΕΣΠΑ, αλλά με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η κυβέρνηση θα συνεργαστεί στενά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να αυξήσει το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων των Διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής.
Αναφέρεται συγκεκριμένα η δέσμευση ότι θα υποβάλλονται τουλάχιστον δέκα μεγάλα έργα ανά έτος. Στο πλαίσιο του συνολικού κονδυλίου δημοσίων επενδύσεων που συμφωνήθηκαν στο παρόν πρόγραμμα, θα δημιουργηθεί ένας κεντρικός λογαριασμός που θα χρησιμοποιείται για πιστώσεις του προϋπολογισμού για το κομμάτι της εθνικής συγχρηματοδότησης των Διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής. Μια ειδική ομάδα κρούσης θα δημιουργηθεί μέσα στην Επιτροπή με στόχο την εξασφάλιση της ταχύτερης παράδοσης έργων υψηλής ποιότητας.
Επίσης, μέχρι το Δεκέμβριο του 2010, θα καταρτιστεί πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, το οποίο θα προβλέπει την πώληση περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν στο Κράτος ή σε δημόσιες επιχειρήσεις, με στόχο την είσπραξη 1 δισ. ευρώ ετησίως στα 2011-2013.
Θα συνταχθεί ένα χρονοδιάγραμμα και σχέδιο δράσης για τη βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων των μεγαλύτερων ζημιογόνων επιχειρήσεων, κυρίως στον τομέα των σιδηροδρόμων και των μέσων μαζικής μεταφοράς. Παράλληλα, η κυβέρνηση θα επανεξετάσει την αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας, συμπεριλαμβανομένων των εκτάσεων που ανήκουν σε δημόσιες επιχειρήσεις ή στην κυβέρνηση.
