Ο τίτλος μας ήταν και ο τίτλος της ενημερωτικής ημερίδας που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο, στις 18 Μαρτίου, με κύριο χορηγό την AIG Greece, προσελκύοντας το έντονο ενδιαφέρον πλήθους μελών της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας.
Ενδιαφέρον αναμενόμενο, αν σκεφτεί κανείς ότι οι δραματικές διαστάσεις που έχουν πάρει στις μέρες μας οι κλιματικές αλλαγές καθώς και η παρατηρούμενη μείωση των ενεργειακών και υδάτινων πόρων, δημιουργούν επιπτώσεις, πέραν των καθαυτό περιβαλλοντικών, οικονομικές και νομικές.
Στην εκδήλωση έγινε μία συνολική αξιολόγηση των επιπτώσεων που επιφέρουν οι κλιματικές αλλαγές στην οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα. Επιπτώσεις διόλου ευκαταφρόνητες, αν σκεφτεί κανείς ότι το κόστος των κλιματικών αλλαγών –όπως επισήμανε ο Γενικός Δ/ντής της WWF, κ. Δ. Καραβέλλας– δημιουργεί σωρευτικές απώλειες στο παγκόσμιο ΑΕΠ της τάξης του 40% –τη στιγμή που οι προσπάθειες αποτροπής των επιπτώσεων κοστίζουν μόλις το 1% του ΑΕΠ.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, που εξήχθη και που με σαφήνεια το διατύπωσε ο Πρόεδρος του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος στο Πολυτεχνείο Κρήτης, καθηγητής κ. Ν. Καλογεράκης, είναι ότι δεν μπορούμε να διατηρήσουμε τους ίδιους σταθερούς ρυθμούς ανάπτυξης για πάντα, αγνοώντας τις δραματικές επιπτώσεις που αυτή η ανάπτυξη προκαλεί στο περιβάλλον και κατ’ επέκταση στο ίδιο το μέλλον μας. Πρέπει, επομένως, να δούμε και να βρούμε νέους δρόμους και εναλλακτικές, προσανατολιζόμενοι στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι προοπτικές και οι ευκαιρίες που ανοίγονται σε όσους επιλέξουν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα είναι, όπως όλα δείχνουν, πολύ μεγάλες ενώ, αντίθετα, οι όποιοι φόβοι εκφράζονται από πολλούς, κυρίως για απώλεια θέσεων εργασίας από την εγκατάλειψη κάποιων παραδοσιακών δραστηριοτήτων, καταρρίπτονται από τα ίδια τα γεγονότα. Μόνο στη Γερμανία οι νέες θέσεις εργασίας που έχουν ήδη δημιουργηθεί από “πράσινες επενδύσεις” ανέρχονται σε 2 εκατ., όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Γ. Κρεμλής, Head of the Cohesion Policy & Environmental Impact Assessments, DG Environment, European Commission, και αποδεικνύουν ότι περιβάλλον και εργασία δεν είναι δύο έννοιες ασυμβίβαστες.
Οι επιχειρήσεις, λοιπόν, διεθνώς, που κατανοούν ότι με δωρεές δεν σώζεται ο πλανήτης, που βλέπουν τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται και αποκτούν περιβαλλοντικό προσανατολισμό, όλο και πληθαίνουν. Πληθαίνουν έτσι και οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), στην ανακύκλωση, στις μεταφορές αλλά και στην πράσινη χημεία, με τη δημιουργία, δηλαδή, νέων υλικών, τα οποία έχουν καλύτερη “μετά θάνατον” περιβαλλοντική συμπεριφορά, με νέους τρόπους παραγωγής που μειώνουν τη δημιουργία αποβλήτων, με νέα προϊόντα που απαιτούν λιγότερη ενέργεια στην παραγωγή τους, αλλά και με την εκμετάλλευση της υπάρχουσας υποβάθμισης του περιβάλλοντος με παροχή υπηρεσιών και προϊόντων.
Στην ημερίδα εξετάστηκαν τέτοιου είδους πρακτικές πράσινης επιχειρηματικότητας από την ελληνική και διεθνή αγορά, οι οποίες ανέδειξαν το ευρύτατο πεδίο ευκαιριών που παρουσιάζεται και για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Εκπρόσωποι εταιριών, όπως η Sun Microsystems, η Cisco, η Procter & Gamble Hellas, αλλά και η Τράπεζα Πειραιώς παρουσίασαν τις δράσεις τους στον τομέα της Πράσινης Επιχειρηματικότητας, βελτιώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των επιχειρήσεών τους (μείωση εκπομπών CO2, νερού, ενέργειας, αποβλήτων, χαρτιού, κ.λπ.), σχεδιάζοντας προϊόντα με αυστηρά κριτήρια και προδιαγραφές για την προστασία του περιβάλλοντος ή χρηματοδοτώντας πράσινες επενδύσεις.
Σ’ αυτές τις πρακτικές βεβαίως εντάσσεται και το θέμα της διαχείρισης του περιβαλλοντικού κινδύνου από την ασφαλιστική αγορά και της αποτελεσματικής κάλυψης των ευθυνών που προκύπτουν για στελέχη και επιχειρήσεις –ένας τομέας με ακόμα μεγαλύτερες προοπτικές, τις οποίες δημιουργεί η εφαρμογή της οδηγίας 2004/35/ΕΚ σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη. Σύμφωνα με το Δικηγόρο στον Άρειο Πάγο, Νομικό Σύμβουλο της Terra Nova, κ. Γ. Κωνσταντινόπουλο, η συγκεκριμένη οδηγία δίνει στις ασφαλιστικές εταιρίες τη δυνατότητα να αναπτύξουν νέα προϊόντα για την ασφαλιστική κάλυψη των περιβαλλοντικών ζημιών, να συνδυάσουν νέες καλύψεις με υφιστάμενα ασφαλιστικά πακέτα, να ενδυναμώσουν την εταιρική κοινωνική τους ευθύνη και να αναβαθμίσουν το περιβαλλοντικό τους προφίλ. Ήδη, ο χορηγός της εκδήλωσης, AIG Greece, προωθεί με επιτυχία τέτοιου είδους υπηρεσίες και προϊόντα, τα οποία παρουσίασε στην ημερίδα ο κ. G. Zorgno, Commercial Lines Director της Εταιρίας.
Στην ίδια ημερίδα είχαμε, όμως, και την ευκαιρία να ακούσουμε και για τις πρακτικές πράσινης επιχειρηματικότητας που ακολουθεί η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, διά στόματος του κ. Δ. Παπακωνσταντίνου, Δ/ντή Στρατηγικής Ανάπτυξης και Προγραμματισμού της Εταιρίας. Ο κ. Παπακωνσταντίνου έκανε λόγο για απόσυρση παλαιών μονάδων, για βελτίωση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων με νέες τεχνολογίες που μειώνουν τους ρύπους, για ανάπτυξη έδροηλεκτρικών Σταθμών και ΑΠΕ. Δυστυχώς, όμως, δεν μας έπεισε ότι η ΔΕΗ κάνει τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική επένδυση της χώρας. Προς αυτή τη διαπίστωση συνέβαλαν οι επισημάνσεις του ότι «παράγουμε όσο ρεύμα μας ζητάτε», ότι η Κίνα κτίζει κάθε εβδομάδα ένα εργοστάσιο λιθάνθρακα (άρα γιατί όχι και εμείς), ότι οι εθνικοί στόχοι για μείωση των ρύπων δεν δεσμεύουν τη ΔΕΗ (γι’ αυτό όπως φαίνεται η Εταιρία εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις δυνατότητες που της δίνει το καθεστώς εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων –το αξιοσημείωτο, βεβαίως, είναι ότι η αγορά δικαιωμάτων κοστίζει 1,5 δισ. ετησίως, a30/τόνο CO2). Τελικά, πέρα από το γεγονός της εγκατάστασης του εργοστασίου λιθάνθρακα που επιχειρείται, τίποτα συγκεκριμένο δεν ακούσαμε για το πότε, πού και σε τι χρονικό ορίζοντα σκοπεύει η ΔΕΗ να προχωρήσει στη δημιουργία εργοστασίων που θα στηρίζονται σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας.
Την ίδια στιγμή, εκκωφαντικά απούσα όχι μόνο από την ημερίδα αλλά και από την περιβαλλοντική πραγματικότητα ήταν και η πολιτική/εκτελεστική εξουσία. Με εξαίρεση τον Πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, κ. Κ. Μητσοτάκη, ο οποίος μίλησε στους παρευρισκομένους, και προς τιμήν του παραδέχτηκε ότι, αν το θέμα του περιβάλλοντος δεν το αναλάβει η εκτελεστική εξουσία, με τη δημιουργία ξεχωριστού έπουργείου για το Περιβάλλον –την ανάγκη ενός τέτοιου υπουργείου επεσήμαναν και όλοι οι ομιλητές–, λίγα πράγματα μπορούν να γίνουν. Κι αυτό γιατί, όπως τόνισαν και οι νομικοί που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση, τόσο το διεθνές όσο –και πολύ περισσότερο– το εθνικό θεσμικό πλαίσιο που αφορά το περιβάλλον είναι ένα κουβάρι από σωρείες συμβάσεων και αντιτιθέμενες διατάξεις, και καθόλου δεν διευκολύνει ούτε την προστασία του περιβάλλοντος ούτε τις επιχειρηματικές δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Επιπλέον, η άρνησή μας ως κράτους να συμμορφωθούμε εγκαίρως και να προσαρμόσουμε το εθνικό μας δίκαιο στις ευρωπαϊκές οδηγίες επιτείνει το πρόβλημα –η καταληκτική ημερομηνία προσαρμογής στην οδηγία 2004/35/ΕΚ σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη ήταν η 30ή/4/2007.
Οι πολιτικοί μας φαίνεται να αντιμετωπίζουν το δίλημμα του Σουλτάνου, όπως χαρακτηριστικά είπε ένας εκ των ομιλητών, ο δικηγόρος, κ. Κων/νος Κυριακίδης: ξέρουν τι πρέπει να κάνουν, αλλά δεν ξέρουν από πού να αρχίσουν. Σ’ αυτή την περίπτωση, όμως, χρειάζονται ξεκάθαροι στόχοι και δράσεις, άμεσα.
Για τους Ευρωπαίους και τους Έλληνες πολίτες, όπως δείχνουν και οι τελευταίες έρευνες, το περιβάλλον βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο του προβληματισμού τους. Η επιχειρηματική κοινότητα φαίνεται να έχει θέσει την πράσινη επιχειρηματικότητα στην κορυφή της ατζέντας της, όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Π. Κανελλόπουλος, Αναπλ. Δ/νων Σύμβουλος της AIG Greece. Οι στόχοι και οι δράσεις σχηματοποιούνται και, σε πολλές περιπτώσεις, είναι ξεκάθαροι: περισσότερη ευαισθητοποίηση, αλλαγή νοοτροπίας, εξοικονόμηση ενέργειας, στροφή σε πράσινες επενδύσεις. με δυο λέξεις, Βιώσιμη Ανάπτυξη. Εκείνο, λοιπόν, που απαιτείται είναι και η υιοθέτηση πολιτικής στρατηγικής. Ας ευχηθούμε να γίνει σύντομα.
Οι ομιλητές
Αλ. Λαμνίδης, Γενικός Δ/ντής του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου. Π. Κανελλόπουλος, Αναπληρωτής Δ/νων Σύμβουλος της ΑIG Greece. Κων/νος Κυριακίδης, Εταίρος της Δικηγορικής εταιρίας Κυριακίδης-Γεωργόπουλος & Δανιόλος Ησαΐας. Γ. Κρεμλής, Head of the Cohesion Policy & Environmental Impact Assessments, DG Environment, European Commission. Δ. Παπακωνσταντίνου, Δ/ντής Στρατηγικής & Προγραμματισμού της ΔΕΗ. Ν. Καλογεράκης, καθηγητής, Πρόεδρος του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος στο Πολυτεχνείο Κρήτης. Δ. Καραβέλλας, Γενικός Δ/ντής της WWF. Γ. Κωνσταντινόπουλος, Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο και Νομικός Σύμβουλος της Terra Nova. G. Zorgno, Commercial Lines Director της AIG Greece,. A. Μπακλέζος, Γενικός Δ/ντής Sun Microsystems. Δ. Πάσσαρη, Δ/ντρια Εξωτερικών Σχέσεων Procter & Gamble Hellas. Α. Τσιμπουκής, Regional Manager Iδιωτικού και Δημόσιου Τομέα Cisco Hellas. Βρ. Ζάβρας, Ειδικός Σύμβουλος, έπεύθυνος της Μονάδας Περιβάλλοντος Τομέα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης Τράπεζας Πειραιώς. Κυριάκος Μητσοτάκης, βουλευτής, Πρόεδρος Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος.
