Διεθνείς οργανισμοί που υποστηρίζονται από τις ευνομούμενες χώρες ασχολούνται με την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες ή, όπως είναι πιο γνωστό, με την αποτροπή «ξεπλύματος χρήματος».
Το «ξέπλυμα χρήματος» είναι εγκληματική ενέργεια και συνίσταται στην προσπάθεια να συγκαλυφθεί η πηγή προέλευσης προϊόντων παράνομης δραστηριότητας με τη διοχέτευσή τους στην υγιή οικονομία. Ως τέτοιες πράξεις μπορούμε να αναφέρουμε τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, την εμπορία ανθρώπινων οργάνων, τη σωματεμπορία, την παράνομη διακίνηση όπλων, την εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών, τη διακίνηση λαθρομεταναστών, την παθητική δωροδοκία, τις απάτες μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών, την αρχαιοκαπηλία, το λαθρεμπόριο, πολλές περιπτώσεις φοροδιαφυγής, και άλλες. Η παράθεσή τους προφανώς δίδει την εικόνα τι αφορά το «ξέπλυμα χρήματος».
H χώρα μας από ετών έχει ενσωματώσει στο δίκαιό της τις οδηγίες της Ε.Ε. και έχει ορίσει σχετικές ποινές. Τελευταία πράξη στην κατεύθυνση αυτή αποτελεί ο νόμος για το «ξέπλυμα χρήματος» που ψηφίστηκε πρόσφατα, τον Αύγουστο 2008. Ο ίδιος νόμος αφορά και τις τράπεζες.
Σκοπός του σημειώματος αυτού δεν είναι να παραθέσει τα βασικά χαρακτηριστικά του νόμου, αλλά να περιοριστεί σε αυτά που στην πράξη έχουν υποχρέωση να εφαρμόσουν άμεσα οι διαμεσολαβούντες. Διευκρινίζουμε ότι οι διαμεσολαβούντες έχουν υποχρέωση για πλήρη τήρηση του νόμου, ανεξαρτήτως του τι πράττουν οι ασφαλιστικές εταιρείες. Η ΕΠΕΙΑ έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει ελέγχους τόσο στις Εταιρείες όσο και στους διαμεσολαβούντες.
Επίσης, θα περιοριστούμε στις περιπτώσεις που αφορούν τη συντριπτική πλειονότητα των εργασιών των διαμεσολαβούντων.
Πεδίο εφαρμογής του νόμου αποτελούν
1. Οι ασφαλίσεις ζωής (μικτή, απλή θανάτου, Unit Linked), όταν το συνολικό ετήσιο ποσό από όλα τα συμβόλαια περιοδικών καταβολών ασφαλίστρων του πελάτη είναι 1.000 ευρώή μεγαλύτερο ή των εφάπαξ 2.500 ευρώή μεγαλύτερο. Στον υπολογισμό αυτό δεν λαμβάνονται υπόψη τα ασφάλιστρα από νοσοκομειακά προγράμματα και όλες τις συμπληρωματικές καλύψεις.
2. Όλες οι συναλλαγές για ποσά μεγαλύτερα των 15.000 ευρώ(λήξη, νοσηλεία, καταβολή ασφαλίσματος, εξαγορά, δάνειο, κ.λπ.).
Τα Μέτρα
Τα μέτρα που στο νόμο αναφέρονται ως «μέτρα δέουσας επιμέλειας» περιλαμβάνουν τα στοιχεία που απαιτούνται για την πιστοποίηση της ταυτότητας του πελάτη (αντισυμβαλλόμενος, ασφαλιζόμενος, δικαιούχος). Η πιστοποίηση περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, αρ. ταυτότητας/διαβατηρίου, διεύθυνση κατοικίας, ΑΦΜ, επάγγελμα και διεύθυνση εργασίας.
Στον πίνακα 1 που ακολουθεί αναφέρονται τα στοιχεία που απαιτούνται για την πιστοποίηση της ταυτότητας όπως επίσης για κάθε στοιχείο, ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, έγγραφα που τα πιστοποιούν. Είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε το νέο στοιχείο. Ο διαμεσολαβών με την αίτηση ασφάλισης πρέπει να συγκεντρώσει τα έγγραφα πιστοποίησης της ταυτότητας του πελάτη (πρωτότυπα ή φωτοαντίγραφα).
Αυτή είναι η σημαντική διαφορά από αυτό που ίσχυε. Δεν αρκεί η ενυπόγραφη διαβεβαίωση του διαμεσολαβούντος, ότι ο πελάτης του επέδειξε τα έγγραφα και αυτός αντέγραψε στην αίτηση ασφάλισης τα απαιτούμενα στοιχεία.
Τα ίδια στοιχεία ζητούνται από ετών και από τις τράπεζες και οι πελάτες έχουν αρχίσει να εξοικειώνονται. Είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό από τον πελάτη ότι η νέα αυτή πρακτική δεν αποτελεί ιδιοτροπία του διαμεσολαβούντος ή της ασφαλιστικής εταιρείας αλλά υποχρέωση προς το νόμο. Για τη διευκόλυνση του έργου των διαμεσολαβούντων η ΕΑΕΕ έχει εκδώσει φυλλάδιο, με το οποίο εξηγεί στον πελάτη τι ακριβώς ζητάει ο νόμος.
Να θέσουμε και να απαντήσουμε σε κάποια ερωτήματα:
1. Με την αίτηση ασφάλισης είναι απαραίτητο να συγκεντρωθούν τα έγγραφα για τα στοιχεία του συμβαλλόμενου, του ασφαλιζόμενου και του δικαιούχου;
Ο νόμος επιβάλλει να συγκεντρωθούν τα έγγραφα για το συμβαλλόμενο και δίνει τη δυνατότητα αυτά για τον ασφαλιζόμενο και το δικαιούχο (αν είναι διαφορετικά πρόσωπα) να ζητηθούν αργότερα, όταν προβεί σε συναλλαγή.
Εδώ έχει σημασία ποια πρακτική θα επιλέξει και η κάθε ασφαλιστική εταιρεία.
Ο νόμος επίσης δίνει τη δυνατότητα, κάτω από προϋποθέσεις, η εξακρίβωση των στοιχείων ταυτότητας να ολοκληρωθεί εντός 30 ημερών. Αμφιβάλλουμε, όμως, αν αυτό θα υιοθετηθεί από κάποιες ασφαλιστικές εταιρείες. Τα λειτουργικά προβλήματα από τις εκκρεμότητες θα είναι τεράστια.
2. Για την πιστοποίηση της ταυτότητας περιοριζόμαστε μόνο στα έγγραφα του πίνακα;
Η απόφαση της ΕΠΕΙΑ αναφέρει ως αποδεκτά έγγραφα αυτά του πίνακα.
Ο πρόσφατος νόμος ομιλεί για έγγραφα, δεδομένα ή πληροφορίες από αξιόπιστες και ανεξάρτητες πηγές. Πιστεύουμε ότι η ΕΠΕΙΑ σύντομα θα διευκρινίσει αν σε αυτά της απόφασής της μπορούν να συμπεριληφθούν και άλλα.
3. Οι ασφαλιστικές εταιρείες θα τηρούν τα έγγραφα αυτά. Πρέπει το ίδιο να κάνουν και οι διαμεσολαβούντες;
Όπως αναφέραμε και τα δύο μέρη έχουν την ίδια υποχρέωση. Ο νόμος, όμως, δίνει τη δυνατότητα στους διαμεσολαβούντες να μην τα τηρούν και αυτοί, εφόσον έχουν συμφωνήσει ότι η ασφαλιστική θα τους τα διαθέσει αν απαιτηθούν σε έλεγχο. Σε αυτή την περίπτωση καλό είναι η υποχρέωση αυτή των ασφαλιστικών εταιρειών να συμπεριληφθεί στη σύμβαση του διαμεσολαβούντα.
4. Τι ισχύει για συναλλαγή για λογαριασμό τρίτου φυσικού προσώπου («αντ’ αυτού»);
Απαιτείται η πιστοποίηση της ταυτότητας τόσο του συναλλασσόμενου όσο και του τρίτου προσώπου. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί, τότε δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί η συναλλαγή (ασφάλιση, είσπραξη, κ.λπ.).
5. Ο πελάτης έχει ήδη συμβόλαιο/α με ετήσια ασφάλιστρα ζωής λιγότερα των 1.000 ευρώ και ή με σύναψη νέου συμβολαίου ή με αναπροσαρμογή του υπάρχοντος τα ετήσια ασφάλιστρα είναι 1.000 ευρώ ή περισσότερα. Απαιτούνται μέτρα δέουσας επιμέλειας ;
Ναι, είναι απαραίτητα τα έγγραφα πιστοποίησης ταυτότητας. Το σύνολο των ετήσιων ασφαλίστρων ζωής του πελάτη για όλα του τα συμβόλαια είναι πέραν του ορίου.
6. Τι προβλέπεται για τους παλιούς πελάτες;
Τα μέτρα ισχύουν όχι μόνο για τους νέους αλλά και για τους υφιστάμενους πελάτες. Η ΕΠΕΙΑ δύναται να καθορίσει τα κριτήρια και τον τρόπο εφαρμογής των διαδικασιών δέουσας επιμέλειας στους υπάρχοντες πελάτες. Προς το παρόν δεν υπάρχει κάποια ρύθμιση.
7. Πότε είναι η έναρξη εφαρμογής των διαδικασιών αυτών;
Εδώ η απάντηση είναι …χθες. Η ημερομηνία έναρξης της εφαρμογής ήταν ο Ιούνιος 2008. Σίγουρα η πλειονότητα των εταιρειών άρχισε την εφαρμογή, μερικώς ή πλήρως, αργότερα.
| Στοιχεία Πιστοποίησης Ταυτότητας | Έγγραφα πιστοποίησης ταυτότητας |
| Ονοματεπώνυμο και πατρώνυμο Αριθμός Δελτίου Ταυτότητας ή διαβατηρίου Εκδούσα Αρχή Υπόδειγμα υπογραφής πελάτη |
Δελτίο αστυνομικής Ταυτότητας ή Διαβατήριο σε Ισχύ ή Ταυτότητα υπηρετούντων στα Σώματα Ασφαλείας και στις Ένοπλες Δυνάμεις |
| Παρούσα Διεύθυνση κατοικίας | Πρόσφατος λογαριασμός Οργανισμού Κοινής Ωφέλειας ή Μισθωτήριο συμβόλαιο που έχει κατατεθεί σε Οικονομική Εφορία ή εκκαθαριστικό σημείωμα Οικονομικής Εφορίας ή Ισχύουσα άδεια διαμονής/παραμονής |
| Ασκούμενο επάγγελμα και Παρούσα επαγγελματική διεύθυνση |
Βεβαίωση του εργοδότη ή εκκαθαριστικό σημείωμα Οικον. Εφορίας ή Αντίγραφο τελευταίας μισθοδοσίας ή Δήλωση έναρξης επιτηδεύματος ή Επαγγελματική ταυτότητα ή Παραστατικό ασφαλιστικού φορέα |
| Αριθμός Φορολογικού μητρώου (Α.Φ.Μ) | Εκκαθαριστικό σημείωμα οικον. Εφορίας ή Δημόσιο έγγραφο που τον αναφέρει |
