Αλλάζουν όλα…
Ιδιαίτερα παραγωγικό …νομοθετικά ήταν το φετινό καλοκαίρι, γεγονός που μπορεί να μη συνάδει με τη θερινή ραστώνη, όμως πρόκειται, σε κάθε περίπτωση, για ουσιαστικά και σημαντικά για την ασφαλιστική μας αγορά νομοθετήματα!
Αναφερόμαστε, κατ’ αρχάς, στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για την «Εδραίωση της διαφάνειας στη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς, την ενδυνάμωση της προστασίας των καταναλωτών και την προστασία των οφειλετών από αθέμιτες εισπρακτικές μεθοδεύσεις», που μετά από πολλή συζήτηση τέθηκε επιτέλους σε δημόσια διαβούλευση (μικρής, ωστόσο, διάρκειας). Αναφερόμαστε, επίσης, στα τρία σχέδια πράξεων του Διοικητή της ΤτΕ, αλλά και σε συγκεκριμένο άρθρο (το άρθρο 17) του Ν. 4002 (ΦΕΚ Α’ 180/22-08-2011) «Τροποποίηση της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου – Ρυθμίσεις για την ανάπτυξη και τη δημοσιονομική εξυγίανση – Θέματα αρμοδιότητας Υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού και Τουρισμού και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης», το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, την παροχή δανείων από το Δημόσιο στο Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής και ανοίγει (;) ένα παράθυρο στην ικανοποίηση των απαιτήσεων των ασφαλισμένων σε Ασπίς και Commercial.
Εδραίωση της διαφάνειας στη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς
Στο τεύχος μας της 1ης Ιουνίου είχαμε εκτενώς αναφερθεί στο σχέδιο νόμου του Υπ. Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης –τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τις 15 μέχρι τις 31 Ιουλίου–, στο πρώτο κεφάλαιο του οποίου περιέχονται άρθρα που αναμορφώνουν το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ασφαλιστικής αγοράς. Ιδιαίτερο βάρος δίδεται στην ενίσχυση των κανόνων διαφάνειας στην προώθηση και παροχή των ασφαλιστικών υπηρεσιών και στη δικαιότερη κατανομή δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ανάμεσα στα εμπλεκόμενα στη σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης μέρη.
Ακριβώς λόγω της σημαντικότητας των θεμάτων που επιχειρεί να ρυθμίσει, όλη η ασφαλιστική αγορά αναμένει με αγωνία το τελικό κείμενο που θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή. Παράλληλα, όλους μας ως καταναλωτές μας “αγγίζουν” και όλα τα μέτρα προστασίας των καταναλωτών που συμπεριλαμβάνει καθώς και τα μέτρα προστασίας των οφειλετών από αθέμιτες εισπρακτικές μεθοδεύσεις.
Πράξεις του Διοικητή της ΤτΕ
— Εκπαίδευση και Πιστοποίηση Γνώσεων των Ασφαλιστικών & Αντασφαλιστικών Διαμεσολαβητών
Τρία σχέδια πράξεων παρουσίασε ο Διοικητής της ΤτΕ, κ. Γιώργος Προβόπουλος: το πρώτο εξ αυτών –η περίοδος διαβούλευσής του έληξε στις 3 Αυγούστου– αφορά την Εκπαίδευση και Πιστοποίηση Γνώσεων των Ασφαλιστικών & Αντασφαλιστικών Διαμεσολαβητών.
Στα άρθρα του περιγράφονται οι υποχρεώσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, οι οποίες μεταξύ άλλων οφείλουν να υιοθετούν κατάλληλη πολιτική και διαδικασίες, ώστε να διασφαλίζεται ότι το δίκτυο πώλησης ασφαλιστικών προϊόντων διαθέτει, σε διαρκή βάση, τις αναγκαίες γνώσεις για την αποτελεσματική παροχή των υπηρεσιών προς τους πελάτες.
Αξιοσημείωτο είναι ότι με την εν λόγω πράξη του Διοικητή προβλέπονται Πιστοποιητικά Γνώσεων τεσσάρων Επιπέδων. Συγκεκριμένα, οι κατέχοντες πιστοποιητικό Επιπέδου Α θα μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες ασφαλιστικού συμβούλου, συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων και υπαλλήλων ασφαλιστικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων (αντ)ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, περιλαμβανομένων των πιστωτικών ιδρυμάτων. Το πιστοποιητικό επιπέδου Β θα είναι απαραίτητο για την παροχή υπηρεσιών πράκτορα ασφαλίσεων και αντασφαλίσεων, του επιπέδου Γ για την παροχή υπηρεσιών μεσίτη ασφαλίσεων και αντασφαλίσεων, και τέλος τα Πιστοποιητικά Επιπέδου Δ1 και Δ2 για την πώληση ασφαλιστικών προϊόντων συνδεδεμένων με επενδύσεις.
Τα Πιστοποιητικά θα χορηγούνται από την Τράπεζα της Ελλάδος εφόσον οι υποψήφιοι έχουν επιτύχει στις εξετάσεις, οι οποίες θα διενεργούνται τουλάχιστον δύο φορές κάθε ημερολογιακό έτος από την ΤτΕ.
Τριμελής διαρκής Επιτροπή, η οποία θα συγκροτείται με απόφαση της ΤτΕ, θα εποπτεύει τη διενέργεια των εξετάσεων, ενώ το σύστημα των εξετάσεων θα αξιολογείται σε ετήσια βάση από Επιτροπή Αξιολόγησης, που θα συγκροτείται επίσης από την ΤτΕ.
Ως προς το σύστημα εξετάσεων για τη χορήγηση πιστοποιητικού γνώσεων, αυτό εξειδικεύεται ανάλογα με το επίπεδο. Ενδεικτικά, προβλέπονται τόσο γραπτές εξετάσεις, με το σύστημα πολλαπλής επιλογής (multiple choice), όσο και προφορική εξέταση, με μορφή συνέντευξης, ώστε να διακριβώνονται οι προσωπικές ικανότητες και επαγγελματικές δεξιότητες των υποψηφίων. Αντίστοιχα, βέβαια, εξειδικεύεται και η εξεταστέα ύλη ανά επίπεδο.
Προβλέπεται η Υποχρέωση Τακτικής Επανεξέτασης για όσα φυσικά πρόσωπα αποκτούν πιστοποιητικό γνώσεων, το αργότερο κάθε πενταετία από την απόκτησή του, αφού προηγουμένως παρακολουθήσουν υποχρεωτικά σχετικό σεμινάριο.
Απαλλάσσονται από την υποχρέωση εξετάσεων όσοι είναι κάτοχοι εγγράφων πιστοποίησης γνώσεων που έχουν χορηγηθεί από αρμόδιες Αρχές ή φορείς αναγνωρισμένους από τις αρμόδιες Αρχές, κρατών μελών της ΕΕ και του ΕΟΧ, και όσων τρίτων χωρών αναγνωριστεί ότι διαθέτουν ισοδύναμη εποπτεία. Επίσης, απαλλάσσονται οι απόφοιτοι ιδρυμάτων ανώτατης, ανώτερης ή τεχνολογικής εκπαίδευσης, για τα οποία βάσει νόμου έχει κατοχυρωθεί ως επαγγελματικό δικαίωμα η άσκηση δραστηριότητας ασφαλιστικής διαμεσολάβησης.
Τέλος, προβλέπεται προαιρετικό στάδιο πρακτικής άσκησης του ενδιαφερόμενου να δραστηριοποιηθεί ως (αντ)ασφαλιστικός διαμεσολαβητής, αποκλειστικής διάρκειας ενός εξαμήνου, ενώ αναφέρονται οι τροποποιούμενες και καταργούμενες διατάξεις
— α) Συστήματα Εσωτερικού Ελέγχου (ΣΕΕ) των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και β) Κώδικας Δεοντολογίας Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών
Τα δύο αυτά σχέδια πράξεων του Διοικητή της ΤτΕ είχαν καταληκτική ημερομηνία υποβολής παρατηρήσεων και σχολίων την 31η Αυγούστου, αρχής γενομένης από τη 19η Ιουλίου.
Το πρώτο σχέδιο, όπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση της ΔΕΙΑ, «περιλαμβάνει ένα πλαίσιο αρχών και κριτηρίων που θα αξιοποιηθεί τόσο από την εποπτική αρχή όσο και από τις ίδιες τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, για να αξιολογήσουν την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της εσωτερικής τους οργάνωσης και λειτουργίας, ιδίως σε ό,τι αφορά θέματα διαχείρισης κινδύνων, εσωτερικών ελέγχων, κανονιστικής συμμόρφωσης καθώς και τις σχέσεις τους με τους πελάτες και τους συνεργαζόμενους με αυτές διαμεσολαβητές. Το σχέδιο αποτελείται από την κυρίως πράξη και επτά παραρτήματα, που αποτελούν αναπόσπαστα μέρη αυτής».
Το δεύτερο σχέδιο, το οποίο αποτελεί βελτιωμένη εκδοχή προηγούμενου σχεδίου, «διατυπώνει κανόνες συμπεριφοράς των διαμεσολαβητών, κατ’ αναλογία με τα όσα απαιτούνται από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις για το δίκτυο πρόσκτησης εργασιών που χρησιμοποιούν».
Ο εν λόγω «κανονισμός συμπεριφοράς» θα έχει εφαρμογή στο σύνολο των κατηγοριών ασφαλιστικών διαμεσολαβητών του π.δ. 190/06, όπως ισχύει, και ανεξάρτητα από τη χώρα καταγωγής τους. Περιλαμβάνει τις βασικές αρχές δεοντολογίας που οφείλουν να τηρούν κατ’ ελάχιστον οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές, περιγράφει την κατάλληλη για τον όγκο και τη μορφή των δραστηριοτήτων εκάστου διαμεσολαβητή διοικητική δομή και οργάνωση, περιγράφει, επίσης, λεπτομερώς τις διαδικασίες που οφείλουν να υιοθετούν οι διαμεσολαβητές, ώστε να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων, που μπορεί να βλάψουν τα συμφέροντα των πελατών τους. Ως προς την πληροφόρηση πελατών, περιγράφονται αναλυτικά στο σχέδιο οι υποχρεώσεις των διαμεσολαβητών, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η πληροφόρηση που λαμβάνει ο πελάτης είναι έγκαιρη, πλήρης, ορθή, επαρκής και κατάλληλη, παρέχεται από κατάλληλα καταρτισμένο άτομο και λαμβάνει υπόψη τις ειδικότερες επενδυτικές επιλογές και ανάγκες του πελάτη, τις οικονομικές του δυνατότητες και την ικανότητα κατανόησης των ειδικότερων όρων και κινδύνων του εκάστοτε προτεινόμενου ασφαλιστικού προϊόντος. Μεταξύ άλλων, ο διαμεσολαβητής οφείλει να ενημερώνει τον πελάτη για το καθεστώς αμοιβής του (από ποιον αμείβεται και πώς υπολογίζεται η αμοιβή του επί του συγκεκριμένου ασφαλίστρου που καλείται να καταβάλει ο πελάτης, αλλά και για τα πάσης φύσεως έμμεσα οφέλη που ενδέχεται να εξασφαλίσει ο ίδιος από την παροχή της προσφερόμενης υπηρεσίας).
Ο διαμεσολαβητής, σύμφωνα με σχετικό άρθρο του σχεδίου, οφείλει να εφαρμόζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης πελατών, αντιμετωπίζοντας όλους τους πελάτες του βάσει αντικειμενικών χαρακτηριστικών, ενώ σε άλλο άρθρο περιγράφονται και οι υποχρεώσεις των διαμεσολαβητών αναφορικά με τη διαφήμιση στην οποία τυχόν προβαίνουν, οφείλοντας να διασφαλίζουν ότι δεν μεταδίδουν παραπλανητικά μηνύματα ή ανακριβείς πληροφορίες.
Σε επόμενα άρθρα του σχεδίου περιγράφονται το ελάχιστο περιεχόμενο, αφενός, της σύμβασης πρακτόρευσης (δικαιώματα και υποχρεώσεις των συμβαλλομενων μερών) και, αφετέρου, της συμβάσεως ασφαλιστικού συμβούλου.
Στις προβλεπόμενες κυρώσεις για κάθε παράβαση του Κώδικα Δεοντολογίας και με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στην ασφαλιστική νομοθεσία, περιλαμβάνονται πρόστιμα που επιβάλλονται από την ΤτΕ και, εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένες περιπτώσεις, ακόμα και οριστική διαγραφή του διαμεσολαβητή από το Μητρώο (ενδεικτικά, αναφέρεται η περίπτωση παρακράτησης ασφαλίστρων).
Τροποποίηση των διατάξεων του ν. 3867/2010
Στο Ν. 4002 «Τροποποίηση της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου – Ρυθμίσεις για την ανάπτυξη και τη δημοσιονομική εξυγίανση – Θέματα αρμοδιότητας Υπουργείων Οικονομικών,Πολιτισμού και Τουρισμού και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης», περιλαμβάνεται άρθρο που τροποποιεί διατάξεις του ν. 3867/2010«Εποπτεία ιδιωτικής ασφάλισης, σύσταση εγγυητικού κεφαλαίου ιδιωτικής ασφάλισης ζωής, οργανισμοί αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Οικονομικών».
Συγκεκριμένα, στο άρθρο 17 αναφέρονται τα εξής:
1. Η προθεσμία του πρώτου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3867/2010 (Α΄ 128) παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2011 και, αντίστοιχα, η προθεσμία του τετάρτου εδαφίου της παρ. 5 του ίδιου άρθρου παρατείνεται έως την 31η Μαρτίου 2012.
2. Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης η΄ της παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 3867/2010 αντικαθίσταται, ως εξής:
«η) Το χαρτοφυλάκιο ζωής μεταβιβάζεται κατά τα λοιπά στον ανάδοχο με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του. Οι απαιτήσεις των φερόμενων ως ασφαλισμένων, των οποίων δεν έγιναν δεκτά τα νομιμοποιητικά έγγραφα από τον επόπτη χαρτοφυλακίων ζωής, ακολουθούν τη διαδικασία της ασφαλιστικής εκκαθάρισης και τυχόν δικαστικές διεκδικήσεις ασκούνται κατά του εκκαθαριστή. Στην περίπτωση αυτή παρακρατείται υπέρ της ασφαλιστικής εκκαθάρισης μέχρι την οριστική διευθέτηση της διαφοράς και δεν μεταβιβάζεται στον ανάδοχο το ανάλογο μέρος, όπως θα καθοριστεί από την Τράπεζα της Ελλάδος, των περιουσιακών στοιχείων που έχουν τεθεί σε ασφαλιστική τοποθέτηση ζωής.»
3. Τo πρώτο εδάφιο της περίπτωσης θ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του ν. 3867/2010 (Α΄ 128) αντικαθίσταται ως εξής:
«θ) Το μέρος της απαίτησης από ασφάλιση ζωής που δεν αναλαμβάνεται από τον ανάδοχο σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παραγράφου αυτής, ικανοποιείται από το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής κατά το χρόνο λήξης του αρχικού ασφαλιστηρίου συμβολαίου, ατόκως, κατά ποσοστό 70%. Όσα ασφαλιστήρια συμβόλαια έχουν ημερομηνία λήξης μετά το έτος 2024 θεωρείται ότι λήγουν στις 31.12.2024.
Η απαίτηση υπολογίζεται όπως είχε διαμορφωθεί κατά την ημέρα ανάκλησης της άδειας λειτουργίας της εταιρείας. Το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής δύναται να ικανοποιεί αιτήσεις πρόωρης εξόφλησης, μετά από συμβιβαστική μείωση της απαίτησης του ενδιαφερόμενου.»
4. Στο τέλος της περίπτωσης θ΄ της παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 3867/2010 προστίθενται εδάφια, ως εξής:
«Για την εκπλήρωση του παραπάνω ειδικού σκοπού, το Ελληνικό Δημόσιο δύναται να χορηγεί δάνεια προς το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής μέχρι του συνολικού ποσού των διακοσίων εκατομμυρίων (200.000.000,00) ευρώ με την έκδοση και παράδοση, αντί μετρητών, ομολόγων αντίστοιχης αξίας. Η εξόφληση του δανείου θα γίνεται σε δέκα άτοκες ετήσιες δόσεις με περίοδο χάριτος οκτώ ετών. Από την ημερομηνία καταβολής της πρώτης δόσης, το Δημόσιο αποκτά αυτοδίκαια ενέχυρο επί των 2/3 των συνολικών εσόδων του Εγγυητικού Κεφαλαίου Ζωής, που προέρχονται από τις εισφορές του άρθρου 10 αυτού του νόμου. Οι ειδικότεροι όροι του δανείου καθορίζονται με σχετική απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.
Το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής καταβάλλει στους καταναλωτές τα χρηματικά ποσά, που προβλέπουν οι διατάξεις αυτού του άρθρου, με τον όρο της νομότυπης παραίτησής τους από κάθε σχετική αξίωσή τους, εκκρεμούς ή μη ενώπιον των δικαστηρίων, κατά του Ελληνικού Δημοσίου».
Αλλάζουν όλα…
“Αλλάζουν όλα” –κι αν όχι όλα, πολλά και ουσιαστικά– θα μπορούσε να τιτλοφορήσει κανείς τα σχέδια πράξεων του Διοικητή της ΤτΕ, ο οποίος, με αυτόν τον τρόπο, έδωσε σαφή μήνυμα προς όλους τους εμπλεκόμενους και ενδιαφερόμενους για το τι μέλλει γενέσθαι στην ασφαλιστική αγορά του αύριο.
Από την ανάγνωση των σχεδίων πράξεων που αφορούν το επάγγελμα του ασφαλιστικού διαμεσολαβητή, ειδικότερα, συμπεραίνουμε πως βασικός στόχος είναι να τεθεί αυτό σε μια πιο επαγγελματική βάση, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και διαδικασίες εκπαίδευσης, πιστοποίησης, οργάνωσης, λειτουργίας και δεοντολογίας.
Το να σχολιάσουμε επιμέρους άρθρα δεν είναι του παρόντος, αφού η διαβούλευση έληγε στις 31 Αυγούστου και η «Α.Α.» όδευσε στο τυπογραφείο στις 25/8, οπότε σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούσαμε να προκαταλάβουμε τους αναγνώστες μας. Άλλωστε, οι πλέον αρμόδιοι –όλοι δηλαδή οι σύνδεσμοι-ομοσπονδίες-ενώσεις της ασφαλιστικής μας αγοράς– κλήθηκαν από την ΤτΕ να καταθέσουν απόψεις και προτάσεις επί των δύο σχεδίων πράξεων που αφορούν τα Συστήματα Εσωτερικού Ελέγχου (ΣΕΕ) των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και τον Κώδικα Δεοντολογίας Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών.
Στα πλαίσια μάλιστα μιας ακόμα πιο …ανοικτής διαβούλευσης, η Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης προτίθεται να οργανώσει, στις αρχές του Σεπτεμβρίου, ανοικτή ημερίδα για να συζητηθούν τα δύο σχέδια –πρόθεση που χαιρετίζουμε, μιας και μέχρι σήμερα η ΔΕΙΑ ήταν “ακριβοθώρητη” και αυτή η σχεδιαζόμενη ημερίδα είναι ουσιαστικά το πρώτο της άνοιγμα προς το ευρύ κοινό.
