Του Πάνου Κακούρη
Η ανάγκη για τη λήψη πρόσθετων μέτρων και αλλαγή πολιτικής είναι προφανής, ενώ θα επιβληθούν αναγκαστικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Επίτροπος Χοακίν Αλμούνια περιμένει έως τις 24 Οκτωβρίου πακέτο συγκεκριμένων μέτρων, τα οποία θα οδηγήσουν σε μείωση του ελλείμματος, κάτω από το 3%. Πρόκειται για ένα “Γολγοθά”, που θα κληθεί να ανεβεί το νέο οικονομικό επιτελείο με αβέβαια αποτελέσματα, καθώς η παγκόσμια οικονομική κρίση μπορεί να υποχωρεί, αλλά οι συνθήκες στην ελληνική οικονομία επιδεινώνονται.
Όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το ταμειακό έλλειμμα εκτινάχθηκε σωρευτικά στο οκτάμηνο του 2009 στα 20 δισ. ή στο 8% του ΑΕΠ, που αποτελεί αρνητικό ρεκόρ από το 2005 και μετά.
Στο αντίστοιχο οκτάμηνο του 2008, το ταμειακό έλλειμμα του προϋπολογισμού ήταν 10,7 δισ. ευρώ ή 4,4%, που σημαίνει ότι φέτος σχεδόν διπλασιάστηκε. Παράλληλα, προκύπτει ότι το ύψος του ταμειακού ελλείμματος ξεπέρασε στο τέλος Αυγούστου τον ετήσιο στόχο του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών για το 2009, που τέθηκε με το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης στα 17,18 δισ. ευρώ. Ήδη, στο οκτάμηνο, υπερβαίνει το στόχο κατά 2,8 δισ. ευρώ. Η νέα Κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί το τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα και θα χρειαστεί να προσφύγει σε δανεισμό για να καλύψει τις έκτακτες ταμειακές ανάγκες. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το έλλειμμα διογκώθηκε και το Σεπτέμβριο, λόγω και των εκλογικών δαπανών και των προεκλογικών παροχών, αλλά και της άρνησης των φορολογουμένων να πληρώσουν φόρους που τελούν υπό κατάργηση από μια Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, όπως η ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους, το ΕΤΑΚ κ.λπ. Εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί πρόσθετος δανεισμός ύψους 10 δισ. ευρώ, στο τελευταίο δίμηνο του έτους, που θα εκτοξεύσει στα ύψη το δημόσιο χρέος της χώρας, η εξυπηρέτηση του οποίου είναι ήδη δυσβάσταχτη.
Χρέος στα ύψη
Το δημόσιο χρέος σπάει φέτος το 100% του ΑΕΠ, ξανά μετά από έξι χρόνια, προκαλώντας έντονη ανησυχία στην Τράπεζα της Ελλάδος για τη δύσκολη διαχείρισή του, αφού παράλληλα διογκώνονται και τα ελλείμματα του προϋπολογισμού.
Σύμφωνα με τις συντηρητικές εκτιμήσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, το δημόσιο χρέος θα “ξεφύγει” από τον αρχικό στόχο κατά 13,3 δισ. ευρώ, ενώ 8,3 δισ. ευρώ ήταν η υπέρβαση το 2008.
Στην τρέχουσα περίοδο το ύψος του χρέους έχει εκτοξευτεί στα ύψη, αφού στο χρέος των 251,2 δισ. ευρώ, που “άφησε” το 2008, προστέθηκε σημαντικό μέρος από τα 60,2 δισ. ευρώ που δανείστηκε το ελληνικό δημόσιο από τις αρχές του 2009. Ένα μέρος από αυτά, περί τα 31 δισ. ευρώ, χρησιμοποιήθηκαν για την αποπληρωμή χρεολυσίων, ενώ με ποσό 20 δισ. ευρώ καλύφθηκε το ταμειακό έλλειμμα του προϋπολογισμού του οκταμήνου.
Το αδιέξοδο στο δημόσιο χρέος προκύπτει ανάγλυφα από τις νεότερες εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, που κοινοποιήθηκαν στην Κομισιόν, σύμφωνα με τις οποίες το χρέος γενικής κυβέρνησης στο τέλος του 2009 θα φτάσει στα 251,2 δισ. ευρώ, όταν η αρχική εκτίμηση του περασμένου Νοεμβρίου, αλλά και του Προγράμματος Σταθερότητας του Φεβρουαρίου, ήταν το χρέος να φτάσει στα 237,9 δισ. ευρώ. Προκύπτει, δηλαδή, μια διαφορά της τάξης των 13,27 δισ. ευρώ και όταν η σχετική εκτίμηση διατυπώνεται στις αρχές του έτους, τότε ο κίνδυνος η απόκλιση να είναι αισθητά μεγαλύτερη, είναι αρκετά υψηλός.
Ως ποσοστό του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος από 94,8% το 2007, αυξήθηκε στο 97,6% το 2008 και θα φτάσει στο 99,6%, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εκτιμήσεις, στο τέλος του 2009. Το πιθανότερο όμως είναι να υπερβεί το 100% του ΑΕΠ, αφού οι δανειακές ανάγκες συνεχώς διευρύνονται.
Πέφτει το εθνικό εισόδημα
Η ελληνική οικονομία βυθίζεται φέτος σε ύφεση, που σημαίνει απλά ότι η αξία του εισοδήματος που θα παραχθεί φέτος θα είναι μικρότερη από το εισόδημα που παρήχθη το 2008.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το
ΑΕΠ κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2009 παρουσίασε μείωση 0,3%, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008. Στο πρώτο τρίμηνο του έτους, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας ήταν θετικός κατά 0,3%, με αποτέλεσμα στο πρώτο εξάμηνο του έτους ο αναπτυξιακός ρυθμός να είναι μηδενικός.
Σε ό,τι αφορά στις εκτιμήσεις για το σύνολο του έτους, το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών προβλέπει πλέον αρνητική ανάπτυξη, ενώ πιο συγκεκριμένη είναι η Τράπεζα της Ελλάδος, που προβλέπει μείωση της οικονομικής δραστηριότητας κατά 0,4%. Σε βαθύτερη ύφεση “βλέπουν” την ελληνική οικονομία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο ΟΟΣΑ. Υπενθυμίζεται ότι το 2008 η ελληνική οικονομία “έτρεξε” με 2,9% και με 4% το 2007.
Η μείωση του εθνικού εισοδήματος οφείλεται:
l Στη μείωση κατά 16,5% των επενδύσεων σε όλους τους τομείς, όπως στο μηχανολογικό εξοπλισμό κατά 32,8%, στον εξοπλισμό μεταφορών κατά 30,5%, στη μείωση των επενδύσεων στις κατοικίες κατά 23,3%.
l Στη μείωση της καταναλωτικής δαπάνης κατά 0,9% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008, με την ιδιωτική κατανάλωση να υποχωρεί κατά 2,0%.
l Μείωση κατά 10,9% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008 παρουσίασαν οι εξαγωγές και συγκεκριμένα μείωση κατά 16,1% παρουσίασαν οι εξαγωγές αγαθών, ενώ μείωση κατά 7,5% παρουσίασαν οι εξαγωγές υπηρεσιών. Ήδη, στο επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου οι εισπράξεις από τον τουρισμό μειώθηκαν κατά 15,5%, ενώ οι εισπράξεις από τη ναυτιλία μειώθηκαν κατά 30,1%. Δηλαδή, από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει ότι σε 3,45 δισ. ευρώ έφτασαν οι απώλειες από το ναυτιλιακό συνάλλαγμα στο επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου, κατά 917 εκατ. ευρώ λιγότερες ήταν οι εισπράξεις από τον τουρισμό, ενώ κατά 2,6 δισ. ευρώ μειώθηκαν οι εισπράξεις από εξαγωγές.
Ακόμα, ο γενικός δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία του Ιουλίου 2009, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Ιουλίου 2008, παρουσίασε μείωση κατά 27,8%, έναντι αυξήσεως 17,1% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2008 προς το 2007.
Στο μεταξύ, σημαντική πτώση παρουσιάζουν και οι νέες παραγγελίες προς την ελληνική βιομηχανία. Ειδικότερα τον Ιούλιο, οι νέες παραγγελίες μειώθηκαν κατά 33,7%, σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2008, όταν πέρυσι αυξήθηκαν 11,0%.
Φυσική εξέλιξη της μείωσης της παραγωγής ήταν η αύξηση της ανεργίας. Το ποσοστό της ανεργίας στο β¶ τρίμηνο του έτους αυξήθηκε στο 8,9%, από 7,2% που ήταν στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2008, ενώ ο αριθμός των ανέργων ανήλθε σε 442.563 άτομα, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 50.600 άτομα, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο το 2008.
