Λιγότερες συντάξιμες αποδοχές θα λαμβάνουν όσοι συνταξιοδοτούνται πρόωρα από την 1-1-2009 και μετά, λόγω της εφαρμογής του τελευταίου ασφαλιστικού νόμου (Ν.3655/2008).
Πρόκειται για τις “ποινές” που καθιέρωσε ο νόμος, προκειμένου να αποτρέψει τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις εργαζομένων, πλην όμως πρέπει να σημειωθεί ότι, λόγω της κρίσης και του ενδεχόμενου αύξησης της ανεργίας, θα υποστούν τις συνέπειες του νόμου και όσοι συνταξιοδοτούνται πρόωρα, αναγκαστικά.
Εργαζόμενος που χάνει τη δουλειά του και δεν μπορεί να βρει άλλη εργασία, αν είναι κοντά στο όριο συνταξιοδότησης, θα επιλέξει αναγκαστικά τη συνταξιοδότηση, έστω και με χαμηλότερες αποδοχές. Ωστόσο, με το νέο νόμο, θα “τιμωρείται” και αυτός με χαμηλότερες συντάξιμες αποδοχές, σε μια περίοδο κρίσης, με έντονη την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια.
Σημειώνεται ότι οι επιβαρύνσεις της «ασφαλιστικής μεταρρύθμισης» ξετυλίγονται σταδιακά και επηρεάζουν, κυρίως, τη γενιά των 40άρηδων, οι οποίοι αιφνιδιάστηκαν τα μέγιστα από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα.
Σύμφωνα με μελέτη της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (Π.Ο.Π.Ο.Κ.Π.), από την 1-1-2009 θα υπάρξει μείωση μέχρι 10% στις νέες συντάξεις, στις περιπτώσεις που χορηγείται από τα Ταμεία πρόωρη συνταξιοδότηση.
Η μείωση αυτή προκύπτει από την αύξηση της “ποινής” για πρόωρη συνταξιοδότηση, όπως προβλέπει ο νέος ασφαλιστικός νόμος, από το 1/267 στο 1/200 για κάθε μήνα νωρίτερα που συνταξιοδοτείται ο εργαζόμενος, με βάση το προβλεπόμενο όριο ηλικίας. Ειδικότερα, για ένα εργαζόμενο που συνταξιοδοτείται 5 χρόνια νωρίτερα, η μείωση της σύνταξης θα είναι 30% αντί για 22,5% που ισχύει μέχρι 31/12/2008.
Με βάση την εμπειρία των τελευταίων ετών, υπολογίζεται ότι η μείωση των συντάξιμων αποδοχών για τους πρόωρα συνταξιοδοτούμενους αφορά σε πολλές χιλιάδες εργαζόμενους που επιλέγουν την πρόωρη συνταξιοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα κυρίως, αλλά και τα Ταμεία των ΔΕΚΟ και των Τραπεζών. Ο αριθμός υπολογίζεται σε περισσότερους από 15.000 ασφαλισμένους.
Οι απώλειες στις συντάξεις
Το ύψος των απωλειών στις συντάξιμες αποδοχές εξαρτάται από το πόσους μήνες νωρίτερα συνταξιοδοτείται κάποιος, σε σχέση με τα αντίστοιχα όρια που ισχύουν για τη χορήγηση πλήρους σύνταξης. Για κάθε μήνα που υπολείπεται του ορίου αυτού υπάρχει μείωση του ποσού της σύνταξης (κύριας και επικουρικής) κατά 1/200 αντί 1/267 που ισχύει μέχρι 31/12/2008. Για την κατανόηση των αλλαγών, η ΠΟΠΟΚΠ παραθέτει και παραδείγματα:
Παράδειγμα 1ο
Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ και στο ΕΤΕΑΜ έχει συμπληρώσει 7.500 ημέρες ασφάλισης και έχει παράλληλα περισσότερες από 100 ημέρες ασφάλισης κάθε χρόνο την τελευταία πενταετία. Συμπληρώνει στο τέλος Δεκεμβρίου του 2008 το 60ό έτος της ηλικίας του και οι συντάξιμες αποδοχές του είναι 1.300 ευρώ.
α. Εάν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης στις 31/12/2008, το ποσό της κύριας σύνταξής του θα είναι 611 ευρώ, που είναι το πλήρες ποσό, μειωμένο κατά 60/267 (22,5%), που είναι η μείωση για την περίοδο αυτή και μέχρι το τέλος του χρόνου. Ο αριθμός 60 προκύπτει από τους μήνες που υπολείπονται μέχρι το 65ο έτος που είναι το όριο ηλικίας για τη λήψη πλήρους σύνταξης.
Έτσι, λοιπόν, το ποσό της κύριας σύνταξης θα είναι 611-137= 474 ευρώ, και αντίστοιχα (με τον ίδιο τρόπο υπολογισμού) η επικουρική σύνταξη θα είναι: 329-74= 255 ευρώ.
Το συνολικό, επομένως, ποσό σύνταξης (κύρια και επικουρική) στην περίπτωση αυτή θα είναι 729 ευρώ.
β. Εάν ο ίδιος ασφαλισμένος υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης την 1/1/2009, που η μείωση γίνεται 1/200 για κάθε μήνα, δηλαδή 60/200 για 60 μήνες (ή 30%), το ποσό για την κύρια σύνταξη θα είναι 611- 30% του 611= 611- 183= 428 ευρώ. Αντίστοιχα, η επικουρική θα είναι 230 ευρώ.
Η συνολική σύνταξη, λοιπόν, θα είναι 428+230= 658 ευρώ.
Επομένως, στη δεύτερη περίπτωση, ο ασφαλισμένος χάνει 71 ευρώ το μήνα στη σύνταξή του (9,7%).
Παράδειγμα 2ο
Εργαζόμενη στην Εθνική Τράπεζα που είναι ανύπαντρη χωρίς παιδί συμπλήρωσε το 55ο έτος της ηλικίας της στις 30 Αυγούστου του 2008 και έχει 30 χρόνια ασφάλισης με συντάξιμες αποδοχές 1.500 ευρώ.
Σημειώνεται ότι το όριο ηλικίας για τη χορήγηση πλήρους σύνταξης είναι το 60ό (ή 35 χρόνια ασφάλισης χ.ο.η.).
α. Εάν αποχωρήσει στο τέλος του 2008, το ποσό της συνολικής σύνταξης που θα πάρει (κύριας και επικουρικής) θα είναι 1.090 ευρώ.
β. Εάν αποχωρήσει στις αρχές του 2009, η συνολική σύνταξη (κύρια και επικουρική) θα είναι 995 ευρώ, δηλαδή 95 ευρώ το μήνα μικρότερη σύνταξη (8,7%).
Από τα παραδείγματα προκύπτει ότι:
1. Η μείωση της σύνταξης σε όλες τις περιπτώσεις είναι ισόβια, δηλαδή δεν γίνεται πλήρης όπως πιστεύουν μερικοί μετά τη συμπλήρωση του κανονικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.
2. Με βάση το προηγούμενο δεδομένο για τους εργαζόμενους των δύο παραπάνω παραδειγμάτων, οι απώλειες που θα έχουν, για το υπόλοιπο (με βάση το προσδόκιμο επιβίωσης) της ζωής τους, για την πρώτη περίπτωση είναι περίπου 25.000 ευρώ και για τη δεύτερη 42.000 ευρώ.
Παράδειγμα 3ο
Εργαζόμενη στον ιδιωτικό τομέα με ασφάλιση ΙΚΑ είχε συμπληρώσει πριν από 3 χρόνια σε ηλικία 50 ετών 6.000 ένσημα και με παιδί ανήλικο που είχε, μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί. Το παιδί ενηλικιώθηκε κατά τη συμπλήρωση του 51ου έτους της ηλικίας της μητέρας, η οποία συνεχίζει να εργάζεται μέχρι σήμερα. Σήμερα, που είναι 53 ετών, θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με βάση το μέχρι 31/12/2008 καθεστώς, με μειωμένη σύνταξη κατά 18% περίπου.
Η γυναίκα εργαζόμενη του παραδείγματος (με βάση την ερμηνεία που έχει δώσει το ΙΚΑ για το νέο νόμο) όποτε και αν συνταξιοδοτηθεί μετά την 1/1/2009 και μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας θα έχει μείωση στη σύνταξή της 24%. έποχρεώνεται, δηλαδή, μια γυναίκα εργαζόμενη να αποχωρήσει νωρίτερα.
Διευκρινίζεται, πάντως, ότι δεν υπάρχει καμιά μείωση της σύνταξης με αυτή τη διάταξη:
– Για το σύνολο των εργαζομένων στο δημόσιο, άντρες και γυναίκες, τους οποίους δεν αφορά η συγκεκριμένη ρύθμιση.
– Για τις γυναίκες ασφαλισμένες στα ταμεία των ΔΕΚΟ και των Τραπεζών, που παίρνουν σύνταξη με τις διατάξεις που ισχύουν για τις μητέρες ανηλίκων ή ανάπηρων παιδιών.
– Για τις μητέρες 3 παιδιών που συνταξιοδοτούνται από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
– Για όλες τις κατηγορίες ασφαλισμένων σε όλα τα Ταμεία, όταν συνταξιοδοτούνται με «πλήρη» και όχι «μειωμένη» σύνταξη.
Πλήρης σύνταξη είναι η σύνταξη που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης του εργαζόμενου, όταν συμπληρώνει και το όριο ηλικίας που προβλέπει το κάθε Ταμείο. Πλήρεις είναι και οι συντάξεις που χορηγούνται χωρίς όριο ηλικίας.
Αντίθετα, μειωμένες λέγονται οι συντάξεις για τις οποίες υπάρχει και σήμερα “ποινή” (μείωση δηλ. σε σχέση με το ποσό που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης), που είναι 22,5% για 5 χρόνια νωρίτερα και από 1/1/2009 γίνεται 30%. Μείωση δηλαδή που σήμερα είναι 1/267 για κάθε μήνα που αποχωρεί νωρίτερα ο ασφαλισμένος και γίνεται 1/200 από 1/1/2009 σε εφαρμογή του Νόμου 3655/2008.
Η άμυνα των εργαζομένων, στην προοπτική να λάβουν μειωμένη σύνταξη, είναι η επίσπευση της πρόωρης συνταξιοδότησης και αντί η αίτηση να υποβληθεί μετά την 1-1-2009, να υποβληθεί έως 31-12-2008.
Ωστόσο, επειδή η διάταξη δεν τους αφορά όλους, οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν να ρωτήσουν λεπτομερώς στον ασφαλιστικό τους φορέα, αν τους αφορά ή όχι, και να επιλέξουν ανάλογα.
*Πίνακας με τις κατηγορίες των εργαζομένων για τις οποίες προβλέπεται η μείωση των συντάξεων μετά την 1/1/2009, δημοσιεύεται στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Ασφαλιστική Αγορά
