Του Πάνου Κακούρη
– Το θέμα παίρνει πάνω του ο Πρωθυπουργός
– Μικροαλλαγές, σε σύγκριση με το σχέδιο Μαγγίνα
Στη Βουλή πρόκειται να κατατεθεί εντός του Φεβρουαρίου το νομοσχέδιο για τις αλλαγές στο ασφαλιστικό, το οποίο θα έχει την πλήρη υποστήριξη του Πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή και μικρές διαφορές σε σύγκριση με το σχέδιο Μαγγίνα, που είχε προκαλέσει τη θύελλα των αντιδράσεων.
Οι βασικές αρχές της σχεδιαζόμενης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης παραμένουν ίδιες, όπως είχαν παρουσιαστεί από τον πρώην υπουργό κ. Β. Μαγγίνα, και σε αγαστή συνεργασία με τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γ. Αλογοσκούφη, ενώ η νέα υπουργός, κα Φάνη Πάλλη-Πετραλιά, αναμένεται να επιμεληθεί το τελικό κείμενο με τις προσωπικές της επιλογές, οι οποίες θα αφορούν κυρίως τις γυναίκες.
Όπως διαρρέει από το επιτελείο της υπουργού Απασχόλησης, επεξεργάζονται πολιτικές που, αφενός μεν, θα καταστήσουν τις γυναίκες λιγότερο ευάλωτες στην αγορά εργασίας, αφετέρου δε, θα “θωρακίσουν” τη μητρότητα.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στη δυνατότητα που θα δοθεί στη γυναίκα, να μπορεί να μεγαλώσει τα παιδιά της με μεγαλύτερη ευκολία, την περίοδο που την έχουν πραγματικά ανάγκη. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζονται όλα τα μοντέλα προστασίας της μητρότητας, που εφαρμόζονται τόσο στην Ευρώπη όσο και σε άλλες χώρες του κόσμου, μεταξύ των οποίων είναι και το σύστημα που εφαρμόζεται στην Αλβανία, όπου οι γυναίκες που αποκτούν παιδί μένουν για ένα χρόνο εκτός εργασίας, λαμβάνοντας το 80% των αποδοχών τους.
Ο προγραμματισμός της Κυβέρνησης προβλέπει ότι οι τελικές της επιλογές θα μετουσιωθούν σε νομοσχέδιο, το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή εντός του Φεβρουαρίου (σκανδαλολογίας επιτρέπουσας) και θα ψηφιστεί για να εφαρμοστεί. Ενδεχομένως, το Ν/Σ να μην έχει τις ρυθμίσεις για τα βαρέα και ανθυγιεινά, οι οποίες μπορούν να συμπεριληφθούν σε άλλο νομοσχέδιο, που θα ακολουθήσει. Πάντως, οι αντιδράσεις των θιγόμενων κλάδων συνεχίζονται, ενώ το κυβερνητικό επιτελείο μετρά το πολιτικό κόστος αλλά και το κόστος των μέτρων που προτίθεται να εφαρμόσει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, τον περασμένο Δεκέμβριο, το κλιμάκιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που ενημερώθηκε για τις προωθούμενες αλλαγές στο ασφαλιστικό, ζήτησε από τα υπουργεία την οικονομοτεχνική μελέτη, για την απόδοση ή το κόστος των μέτρων. Οι ξένοι εμπειρογνώμονες έμειναν με την απορία, αφού το υπουργείο Απασχόλησης δεν είχε μελέτη να παρουσιάσει!!!
Η νέα υπουργός Απασχόλησης, η κα Πετραλιά, εμφανίζεται να έχει τον πρώτο λόγο στις αλλαγές, αλλά πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει πλήρης κυβερνητική στήριξη, καθώς στις προωθούμενες αλλαγές έχουν λόγο οι υπουργοί: Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφης, ΠΕΧΩΔΕ Γ. Σουφλιάς και ο πρόεδρος της Βουλής Δ. Σιούφας. Οι δύο τελευταίοι είχαν σχεδιάσει τις ασφαλιστικές αλλαγές της περιόδου 1990-1993.
Η κα Πετραλιά δηλώνει ότι το τελικό κείμενο του σχεδίου νόμου δεν πρόκειται να αιφνιδιάσει κανέναν, υπονοώντας ότι θα υπάρχει συχνή ενημέρωση μεταξύ των δύο πλευρών και ξεκαθαρίζοντας ότι, πριν κατατεθεί το σχέδιο νόμου, θα ζητηθεί και η γνώμη της ΓΣΕΕ.
Οι αλλαγές
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι εισηγήσεις που έχουν δεχθεί είναι οι ακόλουθες:
1. Αντικατάσταση της εργαζόμενης μητέρας από προσωρινά απασχολούμενο, για το διάστημα του ενός χρόνου που η γυναίκα θα μείνει εκτός εργασίας. Αναζητούνται τα κονδύλια που θα στηρίξουν ένα τέτοιο σημαντικό εγχείρημα, καθώς επιθυμία της ηγεσίας του έπουργείου Απασχόλησης είναι να γίνει σοβαρή και αποτελεσματική παρέμβαση σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα. Η ρύθμιση θα συνδυάζεται με επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών από τον ΟΑΕΔ, για τις επιχειρήσεις που θα προσλαμβάνουν τον προσωρινά απασχολούμενο.
2. Μοριοδότηση των μητέρων, ώστε να μπορούν να πηγαίνουν τα παιδιά τους σε βρεφονηπιακούς σταθμούς. Στόχος είναι η στήριξη 18.000-20.000 παιδιών κατ’ έτος.
3. Στήριξη νέων ζευγαριών, κατά την έναρξη της κοινής τους ζωής, με την καταβολή ενός εφάπαξ ποσού, που θα τους βοηθάει στο ξεκίνημα της ζωής τους.
4. Μείωση ορίων ηλικίας για τις αγρότισσες. Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν πως στον ΟΓΑ γίνεται επεξεργασία τριών διαφορετικών σεναρίων: πρώτον, για τη μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών στα 60. δεύτερον, για τη μείωση της ηλικίας γυναικών και αντρών στα 60 και, τρίτον, να μειώνεται το όριο ηλικίας ένα χρόνο κατ’ έτος. Το μέτρο εκτιμάται ότι αφορά περίπου 13.000 αγρότισσες και το κόστος του υπολογίζεται σε 1,5 δισ. ευρώ μέχρι την πλήρη ωρίμανσή του, δηλαδή περίπου 300 εκατομμύρια το χρόνο.
Ο διοικητής του ΟΓΑ, κ. Λ. Παπαγεωργόπουλος, αναμένεται να παραδώσει στην υπουργό Απασχόλησης μελέτη του Πανεπιστημίου Πειραιά, σύμφωνα με την οποία ο οργανισμός έχει τουλάχιστον 50 χρόνια εύρυθμης λειτουργίας. Το γεγονός αυτό ενισχύει την πρόθεση για μείωση των ορίων, ενώ αναμένεται να λειτουργήσει επεκτατικά όσον αφορά τις παροχές του στους ασφαλισμένους αγρότες.
5. Ενίσχυση όλων των προγραμμάτων του ΟΑΕΔ για τη γυναικεία απασχόληση και δημιουργία νέων προγραμμάτων μερικής απασχόλησης για όσες θέλουν να συνδυάσουν σπουδές ή οικογένεια με εργασία, π.χ. φοιτήτριες ή μητέρες. Πάντως, όσοι ασχολούνται με την αναζήτηση ορθών και μετρήσιμων παρεμβάσεων στο έπουργείο Απασχόλησης αναφέρουν ότι πρέπει το κυβερνητικό πακέτο να είναι αξιόπιστο και ουσιαστικό. Δεν διστάζουν, μάλιστα, να αναφέρουν προγράμματα που στήθηκαν στο πόδι και οδηγήθηκαν στην αποτυχία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το “Βοήθεια στο σπίτι”.
Παράλληλα, ο Πρωθυπουργός φέρεται να επιλέγει οριστικά το δρόμο των αλλαγών, χωρίς υπαναχωρήσεις, στο πλαίσιο που οριοθετήθηκε στη Βουλή, και οδηγεί σε:
l Σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας και κλιμακωτή κατάργηση των πρόωρων συντάξεων, προκειμένου και να επιτευχθεί η ήπια μετάβαση στο νέο καθεστώς, που θα προκύψει μέσα από το νομοσχέδιο. Το σχέδιο της Κυβέρνησης θέλει το έπουργείο Απασχόλησης να προχωρά άμεσα στην κατάργηση όλων των λεγόμενων ακραίων περιπτώσεων, που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, ενώ στις λοιπές παρεμβάσεις θα προχωρήσει χωρίς να θίξει ώριμα ασφαλιστικά δικαιώματα, μέσω μεταβατικών διατάξεων που θα έχουν ημερομηνία έναρξης και ολοκλήρωσης διαφορετική και όχι ενιαία, ανάλογα με την περίπτωση.
Αμετάκλητη είναι η απόφαση για τις ενοποιήσεις των ταμείων κύριας ασφάλισης και όλες οι διεργασίες αφορούν μόνο στο ποιοι θα ενταχθούν στο Ταμείο Επιστημόνων. Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι τα ταμεία θα είναι από 5 έως 7, ανάλογα με το εάν θα εξαιρεθούν οι δημοσιογράφοι και οι μηχανικοί από το Ταμείο των Επιστημόνων. Οι ενοποιήσεις δεν θα οδηγήσουν σε καμία περίπτωση σε εξίσωση προς τα κάτω και δεν θα γίνουν εις βάρος των υγιών ταμείων.
«Κύριος στόχος η εξυγίανση των ελλειμματικών», αναφέρουν κορυφαία στελέχη. Ωστόσο, σε πρώτη φάση, φαίνεται να εφαρμόζεται ένα μοντέλο τύπου ΟΑΕΕ, όπου η ενοποίηση θα είναι οργανωτική και διοικητική, ενώ κάθε ταμείο θα διατηρήσει την αυτονομία και το καταστατικό του. Αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι θα συνταξιοδοτούνται με τους όρους και τις προϋποθέσεις των ταμείων τους, ενώ και η σύνταξή τους θα είναι ανάλογη όσων προβλέπονται από τον ασφαλιστικό τους οργανισμό.
Η ηγεσία του έπουργείου Απασχόλησης πιστεύει ότι με την ενοποίηση των ταμείων θα κερδίσει το στοίχημα, καθώς θα μειωθούν οι κρατικές υποχρεώσεις έναντι του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ήδη, η υπαγωγή των εργαζομένων στις Τράπεζες, στο ΙΚΑ και το Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ), παρά τα νομικά κωλύματα που παρουσιάζει, έχει αποδώσει στον κρατικό προϋπολογισμό του 2007 περίπου 2 δισ. ευρώ, ενώ σε περίπου 2,5 δισ. ευρώ υπολογίζονται τα έσοδα για το 2008, με την ένταξη και των ταμείων της Alpha Bank, της Εθνικής Τράπεζας, της ΕΤΒΑ και της Τράπεζας της Ελλάδας.
Καταργούνται όλες οι κραυγαλέες και προκλητικές περιπτώσεις πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Τέτοια παραδείγματα είναι:
– Μητέρα με τρία παιδιά και 20 έτη ασφάλισης σε ειδικά ταμεία, που σήμερα συνταξιοδοτείται χωρίς όριο ηλικίας, ενώ είναι δυνατή η συνταξιοδότηση από το 38ο έτος. Δηλαδή, ο συνταξιοδοτούμενος βίος θα είναι διπλάσιος του εργασιακού.
– Ένας εργαζόμενος στην Εμπορική Τράπεζα με 34 χρόνια υπηρεσίας και συντάξιμες αποδοχές 2.225 ευρώ, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί από το ΕΤΑΤ σε ηλικία 52 ετών, με μηνιαία σύνταξη 3.850 ευρώ.
– Τα παραδείγματα για την επικουρική σύνταξη είναι ακόμα πιο ακραία. Με 35 χρόνια ασφάλισης και κύριας σύνταξης από το ΙΚΑ που αντιστοιχεί σε 1.580 ευρώ, ένας ασφαλισμένος εάν έχει ασφαλισθεί και στο ΤΕΑΑΠΑΕ παίρνει σύνταξη ακόμα 740 ευρώ παραπάνω, εάν είναι στο ΤΕΑέΦΕ ακόμα 896 ευρώ, ενώ εάν είναι στο ΤΑΝΠέ, το ταμείο των Ναυτικών Πρακτόρων, παίρνει σύνταξη μέχρι και 1.461 ευρώ επιπλέον.
Θα συνδυαστεί η παρακράτηση του 10% των κοινωνικών πόρων από τα ταμεία των επιστημόνων με τη δημιουργία του κουμπαρά για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος, όπως είναι και το σχετικό αίτημα της ΓΣΕΕ.
Μετά και την παράταση που πήρε η επιτροπή για τον επανακαθορισμό των βαρέων, η λίστα με τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα μάλλον θα είναι εκτός νομοσχεδίου και θα ενταχθεί σε κάποιο άλλο νομοσχέδιο, που θα κατατεθεί μέχρι το καλοκαίρι στη Βουλή. Πάντως, αναφέρεται ότι η τελική επεξεργασία θα γίνει με γνώμονα την «κοινωνική δικαιοσύνη», τόσο για όσους ήδη είναι ενταγμένοι σε αυτή όσο και για όσους πρόκειται να εισέλθουν.
